رایج‌ترین باورهای درست و نادرست درباره اگزما

اگزما بیماری پوستی نسبتا شایعی است، اما در حوزه تشخیص و درمان بیماری باورهای درست و نادرست بسیاری میان عامه مردم وجود دارد. در ادامه به برخی از این باورها اشاره می‌کنیم.

استرس باعث اگزما می‌شود؟
این باور هم درست است و هم نادرست. استرس به خودی‌خود نمی‌تواند باعث حساسیت شود. معمولا اگزما‌های تماسی در اثر مواجهه با عوامل حساسیت‌زایی مانند عطر یا برخی فلزات و مواد آرایشی و… بروز می‌کند. در اثر این تماس سیستم ایمنی ضعیف می‌شود و علائم اگزما روی پوست ظاهر خواهد شد. گاهی نیز دلیل بروز اگزما نوعی بیماری ژنتیکی به نام «درماتیت آتوپیک» است که علائم اولیه آن از دوران کودکی بروز می‌کند. عوامل حساسیت‌زا در این افراد می‌توانند از پوست عبور کنند و این مساله سبب التهاب و قرمزی پوست می‌شود. در صورتی که فردی دچار اگزمای آتوپیک باشد، استرس می‌تواند بیماری او را تشدید کند. از آنجایی که خود این بیماری مولد استرس است، فرد مبتلا را در چرخه معیوبی می‌اندازد که مرتب مشکل را شدیدتر می‌کند.
افراد مبتلا به آسم ممکن است دچار اختلالات خواب یا مشکلاتی هنگام ورزش باشند که جبران کمبود ویتامینD در خونشان به بهبود این مسائل هم کمک خواهد کرد.

درمان اگزما با قطع مصرف لبنیات؟
این باور اشتباه است. اگزما متفاوت از عدم تحمل غذایی است. افرادی که دچار عدم تحمل غذایی هستند، علائم اگزمای پوستی را تجربه نمی‌کنند چون این دو ارتباطی با هم ندارند. عدم تحمل به لاکتوز معمولا مشکلات گوارشی ایجاد می‌کند. البته در ۲ تا ۳ درصد نوزادان و ۳/۰ درصد بالغان حساسیت به پروتئین شیر گزارش شده که با حالت تهوع، دردهای شکمی و کهیر همراه است. در برخی افراد کنار عدم تحمل غذایی علائم اگزما را هم می‌بینیم، به این دلیل که فرد همزمان گرفتار دو بیماری است؛ یعنی کنار عدم تحمل و حساسیت زمینه ژنتیکی اگزما را هم دارد یا به آسم مبتلاست. به هر حال باید بدانید اگزما با قطع مصرف لبنیات درمان نمی‌شود.

پماد کورتیزون بدون عارضه است؟
این باور درست است. بسیاری از بیماران از ترس اینکه کورتیزون عارضه دارد آن را به اندازه کافی استفاده نمی‌کنند. این در حالی است که پمادهای موضعی تنها آثار سطحی دارند و برخلاف کورتیزون تزریقی یا خوراکی که وارد خون می‌شود و عوارضی مانند اضافه وزن و پوکی استخوان دارد، بی‌عارضه هستند.

درمان اگزما با نوشیدن آب بیشتر؟
این باور اشتباه است. پوستی که دچار اگزما شده، خشک است، اما هیچ نیازی به نوشیدن آب بیشتری نیست. برای درمان خشکی پوست باید سد دفاعی پوست و لایه چربی روی آن را تقویت کنید.
در این شرایط احتمال بخار آب کمتر می‌شود و عوامل حساسیت‌زا کمتر وارد پوست می‌شوند. به جای نوشیدن بیشتر آب کافی است صبح و شب از یک کرم مرطوب‌کننده استفاده کنید. محققان پس از زیر نظر گرفتن نوزادان مبتلا به اگزمای آتوپیک و استفاده از نرم‌کننده‌های پوست به این موضوع پی بردند.

درمان اگزما با اشعه فرابنفش؟
این باور درست است. نور آفتاب به کاهش واکنش‌های ایمونولوژیک پوستی کمک می‌کند. یکی از روش‌های درمانی اگزما نوردرمانی است، اما این روش به این معنی نیست که بدون محافظت در کابین‌های فرابنفش یا زیر نور آفتاب بنشینید. نوردرمانی برای بهبود اگزما باید در کلینیک و اتاق‌های ویژه با تدابیر خاص انجام شود تا اثر منفی بر پوست نداشته باشد.
حیوان خانگی حساسیت می‌آورد؟
این باور هم درست است، هم اشتباه. با ظاهر شدن علائم حساسیت و مشخص شدن عاملی که فرد به آن حساسیت دارد، لازم است آن ترکیب از زندگی فرد حذف شود. حساسیت ممکن است به لاتکس، برخی فلزات یا حتی موی حیوانات یا کنه‌ها باشد. در صورتی که فردی به مو یا کنه حساسیت نشان دهد باید حیوان خانگی را از او دور کرد. حیوان دیگری نباید جایگزین حیوان قبلی شود؛ مثلا اگر فردی به موی سگ‌ حساسیت نشان داد نباید خرگوش، گربه یا پرنده را وارد خانه کرد، در غیر این صورت، احتمال تشدید علائم وجود دارد. افرادی که به مو، پر یا خز حیوانات حساسیت دارند، می‌توانند از ماهی یا لاک‌پشت در خانه نگهداری کنند.

کپک‌ها حساسیت ایجاد می‌کنند؟
این باور درست است. کپک‌ها قارچ‌های میکروسکوپی هستند که در محیط‌های نمناک شروع به رشد می‌کنند. هزاران گونه از کپک در طبیعت وجود دارد. کپک‌ها با اسپورها تولیدمثل می‌کنند. اسپورها در گردوغباری که روی اشیای خانه، لباس و موی حیوانات می‌نشیند، وجود دارند، اما تا زمانی که به کپک و کلونی تبدیل نشوند، بیماری‌زا نیستند. زمانی که کپک‌ها در معرض رطوبت قرار می‌گیرند، رشد می‌کنند و به سرعت تکثیر می‌شوند. کپک‌ها ترکیباتی از خود در هوا آزاد می‌کنند که برخی افراد به آن حساسیت دارند. لک‌های سیاهی که کناره‌های وان یا روی سقف حمام یا کنار پنجره تشکیل می‌شوند، در واقع کلونی کپک هستند که می‌توانند حساسیت‌زا باشند. بهترین راه برای خلاص شدن از شر کپک‌ها کاهش میزان رطوبت محیط است. سعی کنید چه در تابستان و چه زمستان به مدت ۱۰ دقیقه در یا پنجره‌ خانه را باز بگذارید تا هوا جریان پیدا کند. بعد از حمام نیز اجازه دهید هوای داخل حمام تهویه شود. در صورتی که شاهد کلونی کپک در ناحیه‌ای بودید نیز به کمک آب ژاول یا مواد ضدعفونی‌کننده ناحیه را تمیز کرده و خشک کنید. فراموش نکنید خاک گیاهان نیز محیط مناسبی برای رشد کپک‌هاست. در اتاق بیمار مبتلا به حساسیت یا آسم نباید از گیاهان استفاده کرد.