راهنمای کاربردی خرید فرش دستبافت: آشنایی با طرح ها و عیوب

فرش دستبافت، بر خلاف آنچه که خیلی ها فکر می کنند، خیلی گران نیست و می توان نمونه های ارزان و خوش طرح و نقش آن را انتخاب و خریداری کرد. خوب البته افرادی هم هستند مثل بهنوش بختیاری، پر فالو,ر ترین کاربر ایرانی در اینستاگرام که معتقدند فرش دستبافت، هنر است و این هنر شاخص و فاخر ایرانی را نباید زیر پا انداخت و باید قاب نموده و به آن مباهات کرد. گر چه این سخن صواب و تحسین بر انگیزی است، اما به هر حال افرادی هستند که می خواهند فرش زیر پای آنها، فرش های ماشینی نباشد و فرش دستبافت که کار هنرگران و صنعتگران خلاق و تلاشگر این مرز و بوم است در سال حمایت از کالای ایرانی، در خانه و کاشانه آن ها پهن شود.

گزارش امروز روزیاتو، شما را با راهنمای کاربردی خرید فرش دستبافت آشنا می کند. یادتان باشد که اگر در خرید فرش دستبافت با پرسشی روبرو شدید، سوالات خود را کامنت کرده یا از طریق کانال های سایت در شبکه های اجتماعی در اختیار ما قرار دهید.

۵۰ راهکار عملیاتی کردن شعار سال: حمایت از کالای ایرانی

خرید فرش دستبافت ایرانی، مصداق حمایت از کالای ایرانی

 آیا فرش دستبافت ارزان هم داریم؟

بله! فرش دستبافت قرار نیست که فقط ابریشم تبریز یا اصفهان باشد! فرش های دستبافت ارزان نیز مشتریان بسیار دارد و در جشنواره ها و نمایشگاه های صنایع دستی داخلی و خارجی، مشتریان بسیاری به دنبال فرش های دستبافت فاخر ارزان هستند. مثلا قالی های دستباف پشمی از آن جمله است. قیمت یک قالی دستبافت پشمی، بعضا معادل یک قالی ماشینی است که کیفیت متوسط دارد.

اگر چه در نگاه اول، فرش دستبافت پشمی، کمی سنگین تر به نظر  می آید، اما دوام بیشتری داشته و خرید آن نه تنها اهتمامی برای حفظ میراث غنی ایران زمین  است، بلکه فرش دستبافت پشمی، ضد آلرژی بوده و برای بهداشت خانه نیز مفید می باشد. آن کسانی  که ۲۰ سال پیش فرش دستبافت پشمی خریده اند، به نسبت الان، حتما چند صد درصد فرش آن ها گران تر شده است و این فایده دیگر خرید هنر دستی ایرانیان  است.

فرش و قالی چه تفاوتی با هم دارند؟

فرش دستبافت خشتی

این سوالی هست که خیلی ها می پرسند. فرش و قالی چه تفاوت عمده ای با هم دارند؟ هر گستردنی بافتنی، فرش اطلاق می شود مثل قالی، گلیم، زیلو، پلاس و گبه و امثالهم. اما قالی، در واقع فرشی است که در ساخت آن از پرز استفاده شده باشد. اگر قالی کوچک باشد، قالیچه گفته می شود. اگر فرش پرز دار شما بیش از شش متر متراژ داشته باشد، قالی نامیده می شود و در غیر این صورت، قالیچه نامیده می شود. پس، فرش ها پرز داری که مساحت آن ها کم تر از شش متر مربع باشد، قالیچه نام دارد. حتما در خانه های قدیمی، قالیچه های حدود یک یا یک و نیم  متر را دیده اید که برای ساخت روی پشتی از آن استفاده می شود و معمولا قرمز رنگ است.

تفاوت قیمت قالی ها بر چه اساسی است؟

حتما تا حالا شنیده اید که می گویند فرش نایین از فرش همدان گران تر است یا فرش تبریز از فرش سمنان یا اراک قیمتی تر است و فرش ابریشم قم با کاشان متفاوت است! هزار نکته باریک تر از مو اینجاست.

همواره تفاوت قیمت ها به عوامل مختلف ارتباط دارد. به برند طراح و سازنده قالی ارتباط دارد و کیفیت و جنس تار و پود و موادی که در ساخت قالی از آن استفاده شده است. هم چنین، آن چه در قیمت تاثیر گذار است، نقش و طرح می باشد. متخصصان قالی معتقدند که ارزش هنری یک قالی، به عواملی هم چون: کنتراست رنگ ها در نقش قالی، کیفیت مواد استفاده شده، میزان بهره برداری از رنگ های طبیعی، کمپوزیسیون رنگ ها و نوع نقشه برای طراحی آن مرتبط می شود. همان طور که گفتیم، ‌جنس نخ و تار و پود و پرز و ریز بافی و حتی درشت بافی، در قیمت نهایی قالی تاثیر گذار خواهد بود. اگر قصد خرید قالی داشتید، ضمن همراهی با یک مشاور تخصصی، به این فاکتورهای توجه کنید.

قالی  ها به چند دسته تقسیم می شود؟

فرش دستبافت بختیاری

قالی بر اساس جنس به چهار دسته تقسیم می شود که به شرح زیر می  باشد:‌

• قالی تمام پشم: فرشی که تار و پود آن از پشم باشد، قالی تمام پشم اطلاق می شود. این نوع قالی، اصطلاحا درشت بافت است مثل قالی خرسک . قالی تمام پشم مزیت های زیادی دارد مثل استحکام بالا، قدرت برگشت پذیری پرزها بعد از پا خوردن و هم چنین توانایی خوب در جذب رطوبت به خصوص در مناطق  شمالی و جنوبی کشور. اگر به دنبال قالی ارزان هستید این نوع گستردنی را در نظر داشته باشید.
• قالی چله پشم: نوع دیگر قالی است که همه پرز ها از پشم نیست و در ساخت آن از دیگر متریال هم استفاده شده  است.
• قالی تمام ابریشم: از گران ترین نوع قالی است که در ساخت آن فقط از ابریشم استفاده شده است. تشخیص آن توسط حرفه ای ها صورت میگیرد و حتما از فروشندگان معتبر مورد تایید اتحادیه  فرش فروشان تهیه کنید. این نوع قالی خیلی ریز بافت است و تقریبا یک اثر هنری است که سال به سال به قیمت و ارزش آن افزوده می شود. اگر به دنبال سرمایه گذاری با «فاکتور سود آتی» به قول بورس باز ها هستید، این قالی را در نظر  داشته باشید.
• قالی کف ابریشم و گل ابریشم: اگر فرشی دیده اید که چله آن از پشم بوده اما زمینه آن از ابریشم تولید شده است، قالی کف ابریشم نامیده می شود. اگر چله قالی فقط از پشم باشد و گل و برگ های نقشه فرش از ابریشم،  به آن قالی گل ابریشم اطلاق می گردد. این قالی قیمت کم تری از قالی تمام ابریشم دارد.

قالی دستبافت تبریز

چگونه یک قالی عیب دار را تشخیص دهیم؟

بسیار پیش می آید که افراد با یک قالی عیب دار و پر نقص مواجه می شوند، اما چون اطلاعات کلی درباره مصداق های عیب در  قالی ندارند، از درک آن عاجز هستند. برای تخشیص قالی عیب دار، موارد زیر را در نظر داشته باشید:‌

• همواره در زمان خریدن هر نوع فرشی هم چون خرید طلا، از مشاوران مجرب استفاده کنید.
• همواره از فروشگاه های معتبر  و مجاز  که گواهی فعالیت دارند خریداری کنید.
• همواره فاکتور مکتوب خرید کالا با ذکر  کامل مشخصات فرش را از فروشنده دریافت کنید.
• اگر رنگ قسمت بالای قالی از رنگ پایین  کمتر باشد، قالی دو رگه است و از خریدش صرفه نظر کنید.
• خرید فرش در روز یا شب فرقی  ندارد. مهم  آن است که زیر نور کافی، جنس تار و پود ها را بررسی کنید.
• به اندازه قالی توجه کنید. فاصله لبه حاشیه بالایی قالی تا وسط ترنج، از مقدار مشخصی نباید بیشتر یا کمتر باشد.
• در خرید قالی، به پشت قالی هم توجه کنید. اگر اندازه گره ها یکسان نباشد و منظم نباشد یا با فاصله باشد، احتمالا فرش توسط  بافنده  آماتور بافته شده است و از خرید اجتناب کنید. این یکی از ریزه کاری هایی است که از عهده  هر کس بر نمی آید. برای همین از مشاور استفاده  کنید.
• در یک فرش ۷۰ رج، یععنی در هر هفت سانتی متر باید هفتاد گره  داشته  باشیم، اگر گره ها کم تر باشد، فرش  مرغوب نیست یا اصطلاحا، گره ها به خوبی شانه نخورده و پرزها  کشیدگی لازم را ندارد.
• یکی از فاکتورهای مهم در خرید قالی، عدم شکستگی گل قالی است. این موضوع هم تخصصی است و تنها حرفه ای ها و بافندگان تشخیص می دهند. گل های قالی هر نوع که باشد، چه شاه عباسی چه ستاره ای و غیره، می بایست استاندارد نقشه قالی را داشته باشند و بزرگی و کوچکی آن، نشان از  عدم حرفه ای بودن بافنده  است.

کدام طرح  قالی را انتخاب کنیم؟

در  انتخاب قالی یا قالیچه، آنچه در نگاه اول نظر بیننده و مشتری را به خود جلب می کند به خصوص در خرید فرض دستبافت، طرح قالی است. طرح های متنوع قالی ایرانی، مخاطبان جهانی دارد و انتخاب را بسیار سخت می کند. همه  قالی ها طرح لاکی یا قرمز با گل بزرگ در وسط (ترنج) ندارد و ار چهار لچک در گوشه برخوردار نیستند و جشنواره ای از طرح های اسلیمی و گل و برگ را در ذهن تداعی نمی کنند.

یعنی همه قالی های ایرانی، فقط لچک و ترنج نبوده و زمینه لاکی هم ندارند. بهتر است در زمان خرید، ابتدا به عنوان یک تماشاچی به فرش فروشی ها بروید و چشمان خود را با طرح های مختلف از استان های کشور آشنا کنید.

اگر به دنبال قالی ریز بافت هستید، قالی لچک ترنج گزینه خوبی برای خانه  شما است. به خصوص مواردی که طرح  شکارگاهی تبریز یا قم داشته یا ریز ماهی شهرستان خوی دارند. البته نقش های هزاره هریس از مرند نیز طرفداران زیادی دارد. این ها انتخاب های گران است. اما خانه شما را مثل جشنواره ای از باغ گل، زیبا  و دل انگیز می کند.

عکس سمت راست، شش متری دستبافت اصفهان طرح لچک ترنج است

اگر دنبال قالی هایی با نقش های روستایی هستید، طرح حیوان و انسان یا گل و مرغ  و درخت و انسان را انتخاب کنید که در  استان های جنوب غربی یا غربی کشور مثل کردستان و لرستان بافته  می شود.

اگر به دنبال قالی های ارزان هستید، قالی  های کویری کرمان و اردکان یزد را توصیه می کنیم که زمینه ای به صورت کویری و رنگ های شتری دارد. کمپوریسیونی از خاکستری و کرم. البته بهتر است در خرید این نوع قالی، ابتدا به تم دکوراسیون  خانه و تناژ رنگ های آن توجه کنید و سپس نسبت  به انتخاب فرش و رنگ آن اقدام کنید. اینجا روانشناسی رنگ هم  اهمیت دارد.

فرش دستبافت طرح بته جقه نایین

زوج های جوانی که دکوراسیون خانه آنها سنتی نیست و استایل مدرن دارد، توصیه می شود که طرح های خشتی یا مینا خانی و حتی بته جقه ای از کاشان یا نصف جهان را در دستور کار خود قرار دهند که قیمت زیادی هم ندارد. توجه کنید که قالی های خیلی ارزان، معمولا طرح های ریز ماهی دارند و از پشم کلفت بافته می شوند.

به نظر شما مهم ترین ویژگی فرش دستبافت ایرانی چیست؟