راهنمای دریافت بورس تحصیلی دانشگاهی در سال ۹۷

شمار متقاضیان تحصیل در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی خارج از کشور در حال افزایش است و از طرفی، به دلیل افزایش برابری ارزهای خارجی در برابر ریال، بر شمار علاقمندان به تحصیل با بورسیه نیز افزوده شده است. تحصیل با بورس این فایده را دارد که شما نیازی به خروج ارز از کشور نداشته و با هزینه دانشگاه مقصد، دوره خود را سپری میکنید.

معمولا بورس های تحصیلی، به دانشجویان واجد شرایط در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا تعلق می گیرد که بتوانند در قالب دستیار تحقیق (Research Assistantship) یا دستیار تدریس (Teaching assistantship) مشغول به کار در دانشگاه مقصد شوند. البته اگر نتوانید بورس تحصیلی پیدا کنید، می بایست در دانشگاه های بدون شهریه مثل دانشگاه های نروژ تحصیل کنید.

در صورتی که پس از مطالعه این گفتار، با پرسشی درباره اقدام برای بورس تحصیلی مواجه شدید، از شما میخواهیم که از طریق بخش ارتباطی یا مشاوره تلفنی و اینترنتی، پرسش های دقیق خود را مطرح کرده تا پس از بررسی، به اطلاع شما عزیزان برسانیم.

در این گفتار، شما را با اصول کلی یافتن بورس های تحصیلی آشنا میکنیم.

با ما همراه باشید.

زندگی دانشجویی در خارج که آسان نمود اول . . .

برای بعضی ها، نخستین تجربه دوری از خانواده و زندگی مستقل مجردی، تجربه تحصیل در دانشگاه های خارج از کشور است. موضوعی شیرین و جذاب و هیجان انگیز، اما به نسبت سخت برای کسانی که تجربه زیادی در اداره امور زندگی مثل پخت و پز و خرید و شستشو و امثالهم ندارند!

زندگی در خارج، مشکلات چند بعدی دارد. هم از بعد زبانی که شما باید به زبان کشور مقصد صحبت کنید یا انگلیسی را در حد خوبی بدانید و مرتب به دایره لغات خود بیافزایید. دومی، آشنایی با قوانین و سبک زندگی مردم از نحوه اتوبوس سوار شدن و مترو تا قوانین خرید و فروش و معامله و امثالهم. زندگی در غربت و چالش تنهایی و افسردگی برای بعضی ها هم باید به این تراژدی افزود!

برای خیلی ها، این تجربه هیجان انگیز و فراموش نشدنی است. اما هستند کسانی که آواز دهل شنیدن برایشان از دور خوش بود و در هفته و ماه های نخست، برگشتن را بر ماندن ترجیح میدهند. پس، تنها اگر هدف تحصیلی مشخص و شفاف و مطلوب با مشورت کافی دارید، برای زندگی و تحصیل در خارج از کشور گام بردارید.

به هر حال، زندگی و تحصیل در خارج از کشور برای دانشجویان از هر کشوری که باشند، با چالش هایی همراه است و به همه این چالش های مربوط به تجربه زندگی و تحصیل در مکانی جدید، باید هزینه های فزاینده را نیز اضافه کرد. هزینه هایی که حجم قابل توجهی از آن به هزینه کرایه مکان زندگی، رفت و آمد و خورد و خوراک اختصاص دارد.

در کنار  همه فاکتورهایی که گفتیم، مقوله هزینه تحصیل و زندگی را هم باید اضافه کرد. حتی اگر دانشگاه شما رایگان باشد، باز هزینه های زندگی باید به ارز پرداخت شود و شاید بورس و کمک هزینه ای که میگیرید، کفاف نباشد.

بنابراین، هزنیه های زندگی برای تجربه تحصیل دانشجویان در خارج از کشور، مقوله مهمی هست که در مختصات تحصیل در خارج از کشور باید در نظر داشت. برخی از دانشجویان، تا چند ماه اول زندگی در شهر های گران دنیا، می توانند هزینه ها را پوشش دهند اما برای ترم های بعدی، با مشکلاتی مواجه می شوند.

(بورسیه های دانشگاه های سوئد را اینجا مشاهده کنید)

برای همین همواره توصیه می شود که دانشجویان برای مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا به دنبال تحصیل در دانشگاه های خارج از کشور باشند تا بتوانند از فرصت های دریافت کمک هزینه های تحصیلی (تحقیقاتی –تدریسی) که دانشگاه ها به دانشجویان واجد شرایط ارائه می کنند، استفاده نمایند.

هر چه متقاضی تحصیل در دانشگاه مقصد، از رزومه تحصیلی و قابلیت علمی و فنی خوبی برخوردار باشد، می تواند فرصت های بورسیه بهتری را دریافت کند. برخی از این بورسیه ها، توسط اساتید دانشگاه ها در دپارتمان های گوناگون در اختیار applicants قرار می گیرد و پر واضح هست که به واسطه حجم بالای تقاضا برای دریافت بورسیه ها که معمولا تعداد و میزانش محدود است، فضای کاملا رقابتی شکل می گیرد. مثل بورسیه SINGA که توسط ۳ دانشگاه تر سنگاپور در اختیار دانشجویان دکترا در سراسر جهان قرار میگیرد و ماهی ۲ هزار دلار به مدت ۳ سال است.

نکته های خوب برای کسب بورس های خوب

برای دریافت بورس های خوب از دانشگاه های مختلف دنیا، باید فاکتورهایی در نظر داشت. مثل سطح زبان انگلیسی خوب، آشنایی با منابع اینترنتی و غیر اینترنتی بورسیه دانشگاه هاو مراکز آموزشی در سراسر جهان در رشته مورد نظر و همچنین به روز بودن نسبت به فرصت های تحصیلی  و دستیاری که در دانشگاه ها در بخش JOB VACANCY اعلام می شود. مثل دانشگاه اوپسالا سوئد.

شما نیاز نیست که ده ها دانشگاه دنیا را همزمان بررسی کنید. بر اساس رشته و گرایش مورد نظر خود، در کشورهای مقصد، دانشگاه هایی را انتخاب و بخش بورسیه و فرصت های شغلی (به خصوص برای دانشجویان دکترا) بررسی کنید. این صفحات را بوک مارک کرده و هر هفته رفرش کنید تا اگر فرصت بورسیه و استخدامی خوبی را مشاهده کردید، بر اساس شرایط آن، اپلای کنید.

اگر قصد بورس از دانشگاه های آمریکای شمالی دارید، پس از گرفتن جی آر ایی، با اساتید مستقیم وارد مذاکره شوید و بیانیه هدف خود را در اختیارشان قرار دهید تا برای سرپرستی دوره ارشد یا دکترا شما اصطلاحا MOTIVATE شوند.

در زیر به چند منبع برای دریافت بورسیه های خوب اشاره میکنیم.

درگاه های بین المللی  بورس

بهترین روش برای آگاهی از فرصت های بورسیه و دریافت کمک هزینه تحصیل برای ورود به دانشگاه های مختلف دنیا، استفاده از سایت های مرجع اعلام روزانه فرصت های بورس است.  راحت ترین راه برای آگاهی از فرصت های بورسیه متنوع جهان، استفاده از سایت هایی هست که به طور تخصصی، بورس های تحصیلی را معرفی می کنند. این سایت را به عنوان نمونه در نظر داشته باشید. بورسیه ها حتی به تفکیک کشور در اختیار شما قرار دارد.

سایت دیگر، اسکولارشیپ برای کشورهای در حال توسعه است که در این نشانی در دسترس است و یکی از سایت های خوب و جامع به شمار می رود.

استاد راهنما پیدا کنید.

یکی از اساسی ترین مقولات که همواره به داوطلبان کارشناسی ارشد و دکترا خارج از کشور گفته می شود، یافتن استاد راهنما (Potential Supervisor) است. مهم ترین موضوع در مقوله پیدا کردن فرصت های بورسیه برای تحصیل مجانی،  یافتن استاد راهنما در دانشکده دانشگاهی است که قصد ادامه تحصیل دارید. این قضیه، کلید همه فعالیت ها در زمینه بورس تحصیلی خواهد بود. اساتید در دانشگاه های مختلف، بر روی پروژه های مختلف مشغول به کار هستند که شما می توانید با بیانیه هدف و رزومه خوب، با آن ها مکاتبه کرده و آن ها را برای سرپرستی تز تحقیقاتی خود، متقاعد کنید.

به این مساله توجه داشته باشید که مشاهده شده است که برخی از دوره های کارشناسی ارشد و دکترا در دانشگاه های اروپا و حتی آمریکا مانند سنگاپور، آلمان، آمریکا، هلند و حتی سوئد، از متقاضیان تحصیل برای این مقاطع می خواهند تا بر اساس نیاز مندی های پذیرش (admission’s requirement)، پیش از ارسال مدارک تحصیلی خود به دپارتمان پذیرش (Graduate Office/Admission Department)، با یکی از اساتید دانشکده ای که قصد ادامه تحصیل دارند مکاتبه کنند. در این مکاتبات، نظر مساعد استاد مربوطه را برای سرپرستی موقت دوره تحصیلی را اخذ کنند.

پیدا کردن motivated supervisor یا potential supervisor مقوله ای تخصصی هست و نیاز به ریزه کاری ها فراوان و تعاملات بسیاری در طول چند ماه دارد. بنابراین در این مسیر، صبر و بردباری و دقت را فراموش نکنید.

روش ارتباط با اساتید را در این فایل مشاهده کنید که آموزش یکی از دانشگاه های انگلستان در این عرصه است. .

علایق اساتید چیست؟

توجه کنید که اساتید دانشگاه ها بر اساس بودجه های محدودی که هر سال به آن ها اختصاص پیدا می کند، نسبت به جذب دانشجویان مستعد اقدام می کنند. این بودجه محدود هست و معمولا بر اساس پروژه های از پیش تعیین شده در زمینه های گوناگون تخصیص پیدا می کند.

مثلا اگر شما متقاضی تحصیل در رشته های علوم انسانی باشید، استاد راهنما به شما می گوید که در فلان پروژه نیاز مند دانشجوی توانا و فعال هست. گهگاهی پیش می آید که آن موضوع در زمره علاقمندی های تحقیقاتی (research interests) شما قرار ندارد و اطلاعات چندانی درباره چند چون موضوع پروژه ندارید. در صورتی که می توانید خود را با پروژه همراستا و همراه کنید، با استاد تعامل کرده و فرصتی بگیرید تا در این حوزه اطلاعاتی کسب کنید.

بورس های خوب در کمپانی های صنعتی و خدماتی خوب

مهم نیست قصد ادامه تحصیل در رشته دکترای طراحی مد و لباس را دارید یا میخواهید مهندسی ساخت بخوانید، در هر حال، کمپانی های زیادی هستند که پروژه تحقیقاتی تعریف کرده و برای تجاری سازی ایده های خود حاضر به فاند و اعطای کمک هزینه به دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترا در سراسر جهان هستند. این منابع هم کمک خوبی به یافتن منابع کمک هزینه می کند. مثل بورسیه های شرکت نفتی SHELL.

برخی از بورس ها در دانشگاه های معتبر جهان، با تعامل با صنعت و تولید کنندگان کالا و خدمات بدست می آید. بر اساس فرصت های کارآموزی ایجاد می شود یا در مشارکت در پارک های فناوری علمی. بنابراین، نگاه تک بعدی را در زمینه دریافت بورس کنار بگذارید و همواره از بخش تحقیق و ارتباط با صنعت دانشگاه هدف برای آشنایی با فضاهای علمی و صنعتی و اقتصادی که طرف قرارداد با دانشگاه مورد نظر شما است،‌ اولویت های پژوهشی را بررسی کنید.

متمرکز کردن بیانیه هدف بر روی این واولویت های پژوهشی، یکی از راهکارهای عالی برای تعامل با اساتید و کسب بورس های خوب است.

این دلایل در صورتی که به مدیر گروه یا مدیر پروژه مربوطه ارسال شود و وی را نسبت به علاقمندی شما متقاعد کند، می تواند به نامه پذیرش منتهی شود که در انتخاب نهایی شما در دانشگاه تاثیر بسزا خواهد داشت.

ارتباط دوستانه متناوب با اساتید را فراموش نکنید

یکی از نکته های مهم در دریافت بورس تحصیلی این هست که شما در ارتباط با دانشگاه یا دانشگاه های هدف، با برنامه و مطالعه و اقدام متناوب با نگاه بلند مدت اقدام کرده و به دنبال پاسخ در یک یا دو ای میل نباشید. دریافت توافق، نیاز به بررسی همه جانبه در فضای رقابتی است و این کار، زمان خاص خود را دارد.

همواره بهترین نتایج، زمانی ایجاد می شود که با برنامه منطقی و نگاه بلند مدت و ارتباط مستمر ایجاد شده باشد. این فرهنگ تعاملی را در کار خود در نظر بگیرید و منتظر متقاعد کردن استاد برای اعطای بورس در هفته اول نباشید.