دردهای شدید قاعدگی را جدی بگیرید

دکتر عاطفه گرگین – عضو تیم تخصصی کلینیک اندومتریوز ابن‌سینا، با اشاره به باورهای نادرست در میان زنان درباره قاعدگی گفت: متأسفانه این تصور به غلط در میان دختران و زنان کشورمان وجود دارد که درد شدید در دوره قاعدگی طبیعی است و همه خانم‌ها آن را تجربه می‌کنند. مادران ما این باور نادرست را به ما منتقل کرده‌اند و ما هم آن را به فرزندان‌مان منتقل می‌کنیم. همین موضوع باعث می‌شود که تشخیص یک بیماری مهم زنان، یعنی اندومتریوز سال‌ها به تعویق افتد.

گرگین در پاسخ به این پرسش که اندومتریوز چیست، توضیح داد: اندومتریوز یعنی رشد بافت آندومتر یا همان بافت دیواره رحم در جاهای دیگر. یعنی بافتی که قاعدتاً مختص جدار رحم است، در جاهای دیگر مثلاً لوله‌های رحمی، تخمدان‌ها یا نقاط دیگر شکم و لگن و حتی در دیگر اعضای بدن، مانند ریه، رشد می‌کند. این بافت‌ها با شروع قاعدگی، همانند دیواره رحم شروع به خونریزی می‌کنند و باعث دردهای شدید می‌شوند. اندومتریوز می‌تواند با آغاز بلوغ دختران بروز کند و بنابراین می‌تواند دختران نوجوان را هم درگیر کند.

عضو تیم تخصصی کلینیک اندومتریوز ابن‌سینا، در ادامه با اشاره به نامعلوم بودن علت بروز این بیماری افزود: هنوز مشخص نیست که علت شکل‌گیری اندومتریوز چیست، اما عوارض جدی آن مثل ایجاد چسبندگی و ناباروری، به اثبات رسیده است و هرچه این بیماری دیرتر تشخیص داده شود، بیشتر گسترش پیدا می‌کند و نقاط بیشتری را درگیر می‌کند. اینجاست که اهمیت توجه به دردهای قاعدگی آشکار می‌شود.

این متخصص زنان و فلوشیپ لاپاراسکوپی با اشاره به علائم هشدار دهنده اندومتریوز گفت: اندومتریوز می‌تواند بدون علامت باشد، اما مهم‌ترین علامت آن درد شدید در دوران قاعدگی است. منظور از درد شدید دردی است که باعث شود فرد نتواند به مدرسه، دانشگاه یا سر کار برود یا کارهای روزمره‌اش را انجام دهد. وقتی مثلاً دخترخانمی در یکی دو روز اول قاعدگی‌اش به دلیل درد شدید نمی‌تواند در مدرسه حاضر شود، نباید آن را عادی قلمداد کرد. زیرا بی‌توجهی به این علائم ممکن است باعث شود که بیماری‌اش دیر تشخیص داده شود و در آینده عوارض جدی مانند ناباروری به دنبال داشته باشد.

گرگین با یادآور شدن این نکته که درد شدید قاعدگی لزوماً به معنی وجود اندومتریوز نیست، توضیح داد: مطرح کردن این هشدار برای این است که والدین دختران نوجوان یا خانم‌های بزرگسال از کنار این علائم به‌سادگی عبور نکنند و حتماً برای انجام بررسی‌های لازم به متخصصان این حوزه مراجعه کنند. آمارها نشان می‌دهند که دست‌کم دو میلیون نفر در کشور مبتلا به این بیماری‌اند و احتمالاً تعداد مبتلایانی که بیماری‌شان تشخیص داده نشده، بسیار بیشتر است.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا تنها علامت اندومتریوز، دردهای شدید قاعدگی است، گفت: شدید بودن خونریزی قاعدگی، درد مزمن لگنی و ناباروری از دیگر علائم این بیماری‌اند، اما هیچ کدام علامت اختصاصی اندومتریوز نیستند و فقط می‌توانند شک وجود این بیماری را مطرح کنند.

این جراح و متخصص زنان و زایمان در ادامه با اشاره به روند تشخیص این بیماری در کلینیک اندومتریوز ابن‌سینا توضیح داد: کار ما با گرفتن یک شرح حال دقیق و مفصل از بیمار شروع می‌شود. این شرح حال، شامل اطلاعات کلی مربوط به سلامت، جزئیات مربوط به سیکل‌های قاعدگی بیمار و … است. در مرحله بعد سونوگرافی و آزمایش‌های هورمونی انجام می‌شود. اما در نهایت تنها راه قطعی تشخیص و درمان اندومتریوز، لاپاراسکوپی است.

بنابر اعلام روابط عمومی پژوهشگاه ابن سینا، گرگین با اشاره به اینکه کلینیک اندومتریوز ابن‌سینا تنها کلینیک فوق تخصصی اندومتریوز در کشور است، خاطرنشان کرد: خوشبختانه اکنون جراحی‌های پیشرفته لاپاراسکوپی برای برداشتن بافت‌های اندومتریوز با موفقیت در کلینیک ما انجام می‌شود و تعداد، کیفیت و دقت جراحی‌های انجام‌شده توسط متخصصان و جراحان کلینیک ابن‌سینا هم‌طراز بهترین مراکز جراحی جهان است. همچنین، چون در موارد پیشرفته، بیماری ممکن است اندام‌های داخلی، مانند روده و مجرای حالب را هم درگیر کرده باشد، جراحی‌ها به صورت تیمی و با همکاری متخصصان و جراحان داخلی، اورولوژی و دیگر تخصص‌های مرتبط انجام می‌شود.

این جراح و فلوشیپ زنان، ناباروری و لاپاراسکوپی در پایان بر نقش سیستم درمانی و رسانه‌ها در آگاهی‌بخشی در این زمینه تاکید کرد و یادآور شد: برای تشخیص زودهنگام بیماری آندومتریوز هم لازم است آگاهی عمومی درباره این بیماری و علائم آن ارتقا یابد.