خارج مرز كرونا

پایگاه خبری تریتا نیوز ، رضا قصری زاده، علی رغم رعایت بهداشت در جامعه و واکسیناسیون با تغییراتی که در بیماری های عفونی رخ می دهد به شکل  بیماری‌ها جدید جایگزین بیماری های قبلی می شوند.

با شیوع ویروس کرونا و همه گیر شدن این بیماری نیازمند کسب اطلاعات دقیق تر و آگاهی دادن بیشتر به جامعه هستیم تا شاید بتوان جلوی مرگ و میربیشتر مردم را گرفت. آشنایی با نوع عفونت های ویروسی و همچنین تفاوت بیماری های صعب العلاج و درمان پذیر نکات مهمی هستند که می تواند آگاهی ما را نسبت به مقابله با انواع مختلف بیماری ها افزون کند.از این رو گفت و گویی با دکترداوود یادگاری نیا فوق تخصص بیماری های عفونی ترتیب داده شده است که از نظرتان می گذرد:

لطفا در خصوص بیماریهای عفونی و نحوه مقابله و درمان آن ها توضیحاتی بفرمایید.

در مورد بیماریهای عفونی دو اتفاق مهم رخ می دهد .اول اینکه جز بیماری های نوپدید می توانند طبقه بندی گردند.  قبلا تصور می شد با توجه به رعایت بهداشت جامعه و واکسیناسیون  آهنگ سرایت بیماری های عفونی رو به کاهش خواهد رفت.

اما  پاندمی ها و شیوع همگانی بیماری ها  نشان داد، علیرغم رعایت بهداشت در جامعه و واکسیناسیون  روند بیماری های عفونی رو به کاهش هم در نتیجه تغییراتی که در بیماری های عفونی رخ می دهد به شکل  بیماری‌ها جدید جایگزین بیماری های قبلی می تواند شود. همان طور که می دانید میزان بیماری های عفونی همچون سرخک و آبله در جهان بسیار کاهش یافته اما   یکسری بیماری‌ها همچون  سویه های جدید آنفولانزا و یا کرونا ویروس  از  سری بیماری های نوپدید هستند که جایگزین آنها شده اند.

بر همین اساس تصور می کنیم تغییراتی در بیماریهای عفونی اتفاق می افتد و علی رغم مهار برخی از بیماری ها، ویروس ها و عفونتهای جدیدی پدید می آید که به مجموعه این ویروس ها بیماری­ها نوپدید گفته می شود. برهمین اساس تغییر ژنتیک ویروس ها، باکتری ها و قارچ ها ممکن است در جهان عفونت های جدید و بیماری های نوپدید به وجود آورد که  سردسته بیماری های نوپدید حال حاضر جهان، کروناویروس و برخی از سویه های آنفولانزا هستند.

لذا جامعه باید برای مقابله با اپیدمی ها و پاندمی های بیماریهای نوپدید آمادگی برخورده علمی داشته باشد چرا که در صورت وجود آمادگی حتی با بررسی‌های دقیق می‌توان به این نتیجه رسید که سال آینده جامعه دچار چه اپیدمی خواهد شد.

آیا ممکن است برخی از بیماریهای عفونی که پیش از این ریشه کن شده است دوباره به صورت جهش یافته تبدیل به اپیدمی شود؟

بله دسته دیگر از بیماری های عفونی، بیماری های بازپدید نام دارند. بر این اساس برخی از بیماری‌های قدیمی که پیش از این ریشه کن شده است با تغییرات ژنتیکی به جامعه باز می‌گردد. به عنوان مثال اگر در جامعه ای میزان واکسیناسیون و بهداشت عمومی کاهش یابد ممکن است بسیاری از بیماریهای میکروبی قدیمی  در جامعه شیوع پیدا کند.

در برخی از جوامع با انجام واکسیناسیون میزان بیماری هایی همچون فلج اطفال و سرخک  به صفر رسید و تصور دنیا بر این شد که این دو بیماری ریشه کن شده است  اما متاسفانه پس از کاهش سطح ایمنی جامعه و بی توجهی به واکسیناسیون بیماری فلج اطفال و سرخک در برخی از نقاط دنیا دوباره شیوع پیدا کرد. باید تمام جوامع نسبت به دو بیماری نوپدید و بازپدید هوشیاری و آمادگی جدی داشته باشند و ایمنی جامعه را در برابر آن ها افزون کند.

چرا بیماریهای عفونی در ردیف بیماریهای صعب العلاج قرار نمی گیرند؟

خوشبختانه با توجه به اینکه اغلب بیماری های عفونی دارای منشاء میکروب، ویروس و یا قارچ هستند جزء دسته بندی بیماری های صعب العلاج قرار نمی گیرند چون پس از گذر زمان انسان می‌تواند در برابر این بیماری ها واکسن تولید کند و با درمان های متعدد این نوع بیماری های عفونی را از دسته صعب العلاج بودن خارج کند.

مزیت بیماری های عفونی هم همین است که در خیلی از مراکز بیماری هایی همچون تب مالت، حصبه  و سل درمان میشوند  و  بیمار پس از گذراندن یک دوره درمانی مناسب به شرایط عادی باز می‌گردد. بر همین اساس بیماریهای عفونی جز بیماری های صعب العلاج نیستند و پس از دوره های زمانی درمان شده و عوارض آن بیماری نیز پس از چند وقت از بین خواهد رفت. این در حالی است که بیماری هایی همچون دیابت و مشکلات کلیوی  و بسیاری از سرطان ها منشاء مشخصی ندارند و به راحتی قابل درمان نیستند.

اکنون تمام تمرکز و توجه روی بیماری کرونا هست ایا بیماریهای عفونی دیگر در این بازه زمان هستند که احتیاج به توجه داشته باشند؟

وقتی ما با یک پاندمی و اپیدمی مواجه هستیم تمام مسائل را تحت شعاع قرار می دهد و با توجه به تمرکز رسانه ها بر روی آن ممکن است و سبب غفلت از سایر میکروبها و بیماری‌های عفونی می شود. به عنوان مثال در پاندمی کرونا ویروس ممکن است شخصی دچار بیماری تب مالت شود و همکارانی که در این حوزه فعالیت می کنند باید متوجه باشند که  هر نوع میکروب و ویروسی کرونا نیست.

طبیعتاً با توجه به اینکه سایر عفونت‌ها به‌صورت پاندمی شیوع پیدا نکرده‌اند در وهله اول و هنگام مراجعه بیمار به آنها توجه  نمی‌شود. لذا پزشکان در کنار توجه به شیوع کرونا ویروس باید به سایر عفونت‌ها همچون انواع آنفولانزا نیز توجه داشته باشیم بر همین اساس است که  با شروع فصل سرما اغلب پزشکان بر این عقیده بودند تا افراد سالمند و دارای بیماری های زمینه ای از واکسن آنفولانزا استفاده کنند تا امکان تفکیک کرونا ویروس از آنفولانزا راحت تر باشد.

خوشبختانه تجربه یک سال شیوع بیماری کرونا در کشور نشان داد به خاطر استفاده از ماسک و رعایت بهداشت عمومی و فاصله گذاری اجتماعی پاندمی آنفولانزا که هر ساله در کشور رخ می داد کاهش یافت.شیوع پاندمی ها  علی رغم مضررات فراوان یک درس مهمی به جامعه می دهد. طبیعتاً سالیان گذشته هیچ کدام از مردم جهان نسبت به بیماریهای واگیردار و یا پاندمی ها تجربه ای نداشتند و درست است که طی یک سال شیوع کرونا ویروس جان بسیاری از مردم جهان گرفته شد اما جامعه با پاندمی ها و روش های پیشگیری و رعایت مسائل بهداشتی بیشتر آشنا شدند.وقتی در آینده پس از کنترل کرونا وایرس اگر ویروس دیگری جهش پیدا کند و به اپیدمی تبدیل شود در آن صورت جامعه آمادگی لازم را خواهد داشت و میزان مرگ و میر و همه‌گیری ویروس جدید بسیار کاهش خواهد یافت.

آیا علت کشندگی بیماری کرونا تنها به عفونت ایجاد شده در دستگاه تنفسی و ریه ها برمی گردد؟آیا این ویروس می تواند دریکی از  اندامها و دستگاه های دیگر بدن ایجاد شود و کشنده باشد ؟

کرونا ویروس تمام نقاط بدن ازجمله مغز قلب، کبد، کلیه، جریان خون و اعصاب را تحت تأثیر قرار می‌دهند اما در وهله اول ریه انسان را درگیر میکند. با آنکه بیشتر موارد مرگ و میر مربوط به درگیری ریه با این ویروس است اما عفونت و سکته قلبی ، عفونت مغزی یا عفونت های کبدی نیز در اثر نفوذ ویروس کرونا به بدن رخ می دهد  لذا این ویروس  تنها به یک ارگان بدن اثر نمی کند بلکه هیچ ارگانی از بدن از ویروس کرونا در امان نیست.

امروزه بسیاری از بیمارانی که از کووید ۱۹ بهبود یافته اند تا مدت ها تحت تاثیر عوارض آن قرار دارند این عوارض می تواند به شکل پوستی، ریوی و… خود را نشان دهد که در اصلاح به آن سندروم پس از کرونا گفته می شود.

یعنی بهبود یافتگان کرونا حتی تا ۹۰ روز دچار علائم مختلفی هستند که منتج به عوارض متعددی مانند ریزش مو ،افسردگی، اضطراب، تنگی نفس، سرفه، تپش قلب در ارگان های مختلف بدن شود.

در دنیا  مراکز درمانی  به نام پست کووید کلینیک در نظر گرفته شده است که وظیفه آن ها  تحت درمان قرار دادن بهبود یافتگان پس از کرونا است. البته بسیاری از عوارض پس از کرونا درمان قطعی ندارد و پس از گذران زمان از بین خواهند رفت به عنوان مثال اختلال بویایی و چشایی که از جمله اختلالات عصبی است، ممکن است فرد را ماه ها درگیر کند اما تجربه نشان می دهد  پس از گذشت زمان این اختلالات از بین خواهد رفت.

تجربه نشان داده است  کسانی که به واسطه مبتلا شدن به ویروس کرونا در بیمارستان بستری شده اند ممکن است پس از ترخیص به علت عوارض شدید این بیماری همچون مشکلات ریوی دوباره در بیمارستان بستری شوند .مواردی وجود دارد که پس از بهبود یافتن از ویروس کرونا به علت سکته های قلبی، آمبولی ریه، سکته مغزی، لختگی خون در عروق  جان خود را از دست  دادند. گفتنی است یکی از  عوارض ویروس کرونا فعال کردن سیستم انعقاد خون است  بر همین اساس کرونا شانس انعقاد عروق مغز و قلب و سایر نقاط بدن را افزایش می دهد.

در حال حاضر آیا هپاتیت ها و مننژیت جز بیماریهای صعب العلاج به شمار می آیند یا  قابل درمان هستند ؟

بیماری هایی همچون هپاتیت  و مننژیت جزء بیماریهای صعب العلاج محسوب نمی شوند چراکه منشاء آنها میکروب  است و اگر علائم آن همچون تب، سرفه، استفراغ و تشنج بلافاصله تشخیص داده شود با تحت درمان قرار گرفتن در مرکز درمانی مناسب بهبود خواهد یافت درحالی که این بیماری ها عوارض ثانویه همچون کووید۱۹ نخواهند داشت.

بشر در خصوص درمان هپاتیت پیشرفت‌های قابل توجهی داشته است به گونه‌ای که هپاتیت نوع A قابل درمان است.هپاتیت نوع B و C  که از لحاظ پزشکی اهمیت بیشتری دارند با درمان های ویژه ای قابل کنترل است. افراد مبتلا به هپاتیت نوع ۲ و ۳ با مراجعه به موقع به مراکز درمانی می توانند بیماری خود را کنترل و در صورت دیر اقدام کردن ممکن است دچار  سیروز و سرطان کبدی شوند.

نوع هپاتیت C بیشتر در بین معتادین و افرادی که از سرنگ های مشترک استفاده می کنند مشاهده می شود در این خصوص نیز از لحاظ درمان انقلاب خوبی ایجاد شده است و با وجود داروهایی که در کشور وجود دارد با یک دوره ۹۰ روزه می توان مبتلایان را درمان کرد.