حقایق جزیره آشوراده؛ تنها جزیره دریای خزر

جزیره آشوراده از جزایر زیبای ایران در شمال کشور است. این جزیره دارای سابقه تاریخی زیادی است و نقش موثری در شکل گیری تاریخ معاصر ایران داشته است. این جزیره دیدنی که در دریای خزر قرار گرفته است با حفر یک کانال از دیگر جزایر این منطقه جدا شد. جزیره آشوراده یکی از پرطرفدارترین مکان‌های گردشگری استان گلستان است. آب و هوای خوب و معتدل منطقه سبب شده است که جزیره مورد توجه بیشتری قرار گیرد. این جزیره مدتی محل مناقشه برای واگذاری به بخش خصوصی بود اما واگذاری آن تصویب نشد. با این مقدمه به سراغ برخی حقایق این جزیره زیبا می‌رویم.

۱. آشوراده، دهی در مرکز شبه جزیره میان‌کاله در شهرستان بندر ترکمن، در استان گلستان است.

۲. آشوراده تنها جزیره ایرانی در دریای خزر است.

۳. این جزیره در سده‌های قبل با حفر کانل از شبه جزیره میانکاله جدا شد.

۴. آشوراده از شمال به دریاچه خزر، از شرق به تنگه‌ای باریک موسوم به «تنگه چپق اوغلی» و از غرب به کانال طبیعی خزینی و ادامه شبه جزیره میانکاله و از جنوب به خلیج گرگان منتهی می‌شود.

۵. ارتفاع آشوراده از سطح دریای آزاد برابر ۲۶. متر است. این جزیره با آب و هوای معتدل در ۵ کیلومتری غرب بندر ترکمن قرار دارد. طول جغرافیایی آشوراده برابر ۵۳۸۵۰۰ و عرض جغرافیایی آن ۳۶۸۳۳۳ است.

۶. جزیره آشوراده از رسوبات آبرفتی حاصل از عملکرد فرسایش رودخانه کهر باران یا نکارود و حمل و انباشته شدن رسوبات در این ناحیه تشکیل شده است.

۷. جنس رسوبات جزیره آشوراده بسته به جنس سنگ‌های حمل شده، متفاوت هستند.

۸. سرسبزی شمال و آشوراده، آن را به یکی از مهمترین کانون‌های توجه گردشگری تبدیل کرده است.

۹. نام آشوراده کلیدواژه اکوتوریسم استان گلستان است.

۱۰. آشوراده آب و هوای معتدل و مرطوب دارد.

۱۱. آشوراده در سال ۱۳۵۴ جزی نخستین مناطق زیست کره جهان معرفی و ثبت شد.

۱۲. آشوراده در کنوانسیون جهانی رامسر در فهرست تالاب‌های مهم دنیا قرار گرفت.

۱۳. ۴۰درصد خاویار ایران در نزدیکی این جزیره به دست می‌آید.

۱۴. جزیره آشوراده دارای امکانات شهری است و در حدود ۱۰۰۰نفر سکنه داشت.

۱۵. زبان مردم آشوراده فارسی و ترکی است.

۱۶. تنها راه دسترسی و ورود به جزیره، قایق‌های بومی و محلی است.

۱۷. شغل مردم جزیره آشوراده دامداری،کارگری، پیشه‌وری و ماهی‌گیری بوده است.

۱۸. در سال ۱۳۷۲ به علت بالا آمدن سطح آب دریای خزر و رخ دادن سیل، مردم ساکن در جزیره، آنجا را ترک کردند.

۱۹. در حال حاضر ساکنان منطقه آشوراده را صیادان شیلات و خاویار تشکیل می‌دهند.

۲۰. آشوراده در زبان ترکمنی به معنای جزیره آشور است.

۲۱. پوشش گیاهی جزیره آشوراده را بوته‌های تمشک و درختان انار ترش تشکیل می‌دهند.

۲۲. در منابع تاریخی از کشت خرما، پنبه و نی‌شکر در جزیره آشوراده اسنادی به چشم می‌خورد، اما در حال حاضر به جز درختان میوه در منازل قدیمی، پوشش زراعی دیگری در جزیره وجود ندارد.

۲۳. حیواناتی مثل شغال، روباه، قرقاول و کبک نیز در این جزیره دیده می‌شوند. اسب‌هایی که از آب شور استفاده می‌کنند نیز در منطقه آشوراده وجود دارند.

۲۴. جزیره آشوراده زیستگاه دو گروه از پرندگان بومی و مهاجر و پستانداران است.

۲۵. پرندگان بومی جزیره آشوراده، عمدتا قرقاول و دراج و پرندگان مهاجر آن شامل انواع کاکایی، گیدانشاه، چوب پا، اردک، فلامینگو و غاز است.

۲۶. برخی مورخان آشوراده را همان جزیره آبسکون می‌دانند. آبسکون همان جزیره‌ای است که در زمان حمله مغول به ایران، سلطان محمد خوارزمشاه به آنجا گریخت و همان‌جا در سال ۱۲۲۰میلادی درگذشت.

۲۷. آشوراده در زمان صفویه به عنوان شکارگاه مورد توجه قرار گرفت و دژهایی در آن بنیاد گذاشته شد.

۲۸. جزیره آشوراده در سال ۱۸۳۷ با وجود اعتراض ایران، به دست نیروهای روسیه اشغال شد.

۲۹. در دوره ناصرالدین شاه قاجار، امیرکبیر در صدد پس گرفتن جزیره آشوراده برآمد.

۳۰. پس از سقوط تزاریسم، بموجب عهدنامه مودت بین ایران و روسیه، طبق قرارداد ۲۸می ۱۸۹۲جزایر آشوراده به ایران داده شد.

۳۱. جزیره آشوراده از لحاظ تاریخی نقش مهمی در تاریخ ایران و منطقه داشته است.

۳۲. در جزیره آشوراده دو بنای تاریخی وجود دارد. یکی قلعه روس‌ها که در زمان رضاشاه تجدید بنا شده و به پاسگاه تبدیل شد و دیگری خانه وزیرمختار روس است که هر دو این بناها، تخریب شده‌اند.

۳۳. جالب است بدانید که در سال ۱۳۸۳ بحث واگذاری جزیره آشوراده به بخش خصوصی مطرح شد و اعلام شد که واگذاری در حدود ۳۸۰هکتار از این جزیره به شرکت خصوصی «مناطق گردشگری جهان» تصویب شد. اما پس از آن غیر قانونی بودن واگذاری اعلام شد و در سال‌های بعد این مصوبه باطل شد.

۳۴. تنها ده درصد آشوراده مربوط به گردشگری طبیعی است و واگذاری این منطقه به هیچ وجه امکان‌پذیر نیست.

۳۵. آشوراده جزی اراضی ملی است از این رو قابل واگذاری نیست.

۳۶. از زیباترین و دیدنی‌ترین مناظر جزیره آشوراده، تماشای صید ماهیان خاویاری، اسکله و تاسیسات بندر ترکمن در سواحل جزیره است که آن را تبدیل به یکی از پرطرفدارترین جاذبه‌های توریستی کرده است.

۳۷. بازارچه محلی آشوراده از دیگر جاذبه‌های دیدنی جزیره محسوب می‌شود.

۳۸. شاید هیچ چیز به اندازه تپه‌های ماسه‌ای آشوراده، گردشگران را به خود جذب نکند.

۳۹. قرار است در آینده‌ای نزدیک در آشوراده هتل، مرکز تجاری، میدان تیراندازی، بازارهای متعدد، زمین گلف و تنیس، باغ پرندگان، موزه، پارک بازی، رستوران، سفره‌خانه، پلاژ، قایقرانی و جاده احداث شود.