حفظ آرامش در شرایط بحرانی با ۵ ترفند کاربردی
تریتا نیوز:مهناز خدادوست -ما همه در زندگی با مشکلات و ناامیدی‌هایی روبرو می‌شویم، چه پایان یک رابطه باشد، بیماری، از دست دادن شغل یا تغییرات مهم دیگر که استرس و دردسر ایجاد می‌کنند. نحوه‌ی برخورد ما با این چالش‌ها نقش بزرگی در تأثیر آن استرس بر سلامت و رفاه ما دارد.
تاب‌آوری، ظرفیت سازگاری مؤثر با عوامل استرس‌زا و حفظ سلامت روانی و عاطفی در مواجهه با سختی‌ها است. تاب‌آوری که اغلب به عنوان توانایی «بازگشت به حالت عادی» از تجربیات دشوار توصیف می‌شود، قدرتی است که همه می‌توانند با تمرین آگاهانه و خودآگاهی در خود پرورش دهند.
ایجاد تاب‌آوری شامل پرورش انعطاف‌پذیری ذهنی، عاطفی و رفتاری است که به ما کمک می‌کند تا از چالش‌های زندگی عبور کنیم و رشد کنیم. در اینجا پنج استراتژی برای کمک به تقویت تاب‌آوری ارائه شده است.
تاب‌آوری دقیقاً چیست؟
افرادی که در مواجهه با بحران‌ها آرامش خود را حفظ می‌کنند، دارای تاب‌آوری بالایی هستند. یک فرد تاب‌آور کسی است که مهارت‌های مقابله‌ای قوی دارد، منابع موجودش را به کار می‌گیرد، در صورت نیاز کمک می‌طلبد و راه‌هایی برای مدیریت شرایط پیدا می‌کند.
افرادی که تاب‌آوری روانی دارند، می‌توانند از مهارت‌ها و نقاط قوت خود برای مواجهه با چالش‌های زندگی استفاده کنند، از جمله:
• مرگ عزیزان
• طلاق
• مشکلات مالی
• بیماری
• از دست دادن شغل
• اورژانس‌های پزشکی
• بلایای طبیعی
تاب‌آورها به جای اینکه دچار ناامیدی شوند یا با استفاده از روش‌های مقابله ناسالم از مشکلات فرار کنند، مستقیماً با دشواری‌های زندگی روبرو می‌شوند. تاب‌آورها لزوماً کمتر از دیگران احساس درد، غم یا اضطراب نمی‌کنند، بلکه از مهارت‌های سالم برای مقابله با این احساسات استفاده می‌کنند تا قوی‌تر و با رشد بیشتر از بحران بیرون بیایند.
ویژگی‌های افراد تاب‌آور
افراد تاب‌آور معمولاً ویژگی‌های خاصی دارند که به آنها کمک می‌کند چالش‌های زندگی را پشت سر بگذارند. برخی از نشانه‌های تاب‌آوری عبارتند از:
• ذهنیت بازمانده: این افراد خود را بازمانده می‌بینند و می‌دانند حتی وقتی شرایط سخت است، می‌توانند ادامه دهند تا عبور کنند.
• تنظیم مؤثر هیجانات: تاب‌آوری به معنای توانایی مدیریت احساسات هنگام استرس است. این به این معنی نیست که افراد تاب‌آور احساسات قوی مانند خشم، غم یا ترس ندارند، بلکه می‌دانند این احساسات موقت هستند و می‌توان آنها را مدیریت کرد.
• احساس کنترل: افراد تاب‌آور احساس می‌کنند کنترل درونی دارند و اعمال‌شان می‌تواند در نتیجه اتفاقات نقش داشته باشد.
• مهارت‌های حل مسئله: در مواجهه با مشکلات، این افراد منطقی به شرایط نگاه کرده و به دنبال راه‌حل‌های مؤثر می‌گردند.
• خودشفقتی: افراد تاب‌آور با خود مهربان هستند و خود را می‌پذیرند، به ویژه در زمان‌های سخت.
• حمایت اجتماعی: داشتن شبکه‌ای قوی از افراد حمایتی نیز نشانه‌ای از تاب‌آوری است؛ آنها می‌دانند چه زمانی باید کمک بخواهند.
انواع تاب‌آوری
تاب‌آوری به معنای توانایی کنار آمدن با مشکلات زندگی است و نشان‌دهنده تطبیق‌پذیری کلی است. اما انواع مختلفی از تاب‌آوری وجود دارد که می‌تواند بر توانایی افراد در مقابله با استرس‌های مختلف تأثیر بگذارد:
• تاب‌آوری فیزیکی
• تاب‌آوری ذهنی
• تاب‌آوری عاطفی
• تاب‌آوری اجتماعی
تاب‌آوری فیزیکی: به توانایی بدن در مقابله با تغییرات، بهبود از بیماری‌ها و جراحات گفته می‌شود. این نوع تاب‌آوری نقش مهمی در سلامت دارد و بر روند پیری و بهبودی از استرس و مشکلات پزشکی تأثیرگذار است. با انتخاب سبک زندگی سالم، مانند خواب کافی، تغذیه مناسب و ورزش منظم، می‌توان آن را تقویت کرد.
تاب‌آوری ذهنی: این نوع، همان تاب‌آوری روانی است و به توانایی تطبیق با تغییرات و عدم قطعیت اشاره دارد. افراد دارای این تاب‌آوری در بحران‌ها آرام و انعطاف‌پذیر هستند، از نیروی ذهنی برای حل مشکلات و حفظ امید استفاده می‌کنند.
تاب‌آوری عاطفی: توانایی مدیریت احساسات در زمان استرس است. افراد تاب‌آور از واکنش‌های عاطفی خود آگاه‌اند و می‌توانند ذهن خود را آرام کنند و احساسات منفی را کنترل کنند. این تاب‌آوری به آنها کمک می‌کند هنگام سختی‌ها خوش‌بین بمانند.
تاب‌آوری اجتماعی: که به آن تاب‌آوری جامعه هم گفته می‌شود، توانایی گروه‌ها برای بازیابی پس از مشکلات است. این نوع تاب‌آوری به همبستگی، حمایت اجتماعی، آگاهی از خطرات و ایجاد حس اجتماع مربوط می‌شود و در بحران‌هایی مانند بلایای طبیعی اهمیت زیادی دارد.
عوامل مؤثر در تاب‌آوری
برخی افراد به طور طبیعی تاب‌آورند، اما این ویژگی فقط محدود به برخی افراد نیست. تاب‌آوری حاصل مجموعه‌ای پیچیده از عوامل داخلی و خارجی مانند ژنتیک، سلامت جسمی، سلامت روان و محیط است. حمایت اجتماعی نیز عامل مهمی است که تاب‌آوری را تقویت می‌کند.
ویژگی‌های معمول افراد تاب‌آور:
• ارتباط مؤثر
• داشتن کنترل درونی
• هوش هیجانی بالا و مدیریت احساسات
• دیدگاه مثبت نسبت به خود و توانایی‌ها
• برنامه‌ریزی واقع‌بینانه و پایبندی به آن
• دیدن خود به عنوان مبارز نه قربانی
تأثیر تاب‌آوری بر زندگی تاب‌آوری به افراد قدرت روانی می‌دهد تا با استرس و سختی‌ها مقابله کنند. این نیرو به آنها کمک می‌کند در شرایط سخت از هم نپاشند و زندگی خود را بازسازی کنند. همه ما در زندگی با تغییر و از دست دادن مواجه می‌شویم، برخی مشکلات کوچک و برخی بزرگ و ویرانگر. افرادی که تاب‌آوری ندارند، ممکن است غرق در مشکلات شوند و از روش‌های ناسالم برای مقابله استفاده کنند که به آنها آسیب بیشتری می‌زند. تاب‌آوری مشکلات را از بین نمی‌برد و زندگی را ساده نمی‌کند، اما به افراد اجازه می‌دهد احساسات منفی را مدیریت کرده و به سمت بهبود حرکت کنند.
چگونه تاب‌آوری خود را افزایش دهیم؟
• تفکر منفی را بازتعریف کنید: تاب‌آوران مشکلات را واقعی ولی بدون سرزنش یا تسلیم شدن می‌بینند و به دنبال راه‌حل‌های کوچک می‌گردند. این روش را می‌توان به کودکان هم آموزش داد تا دید مثبت‌تر و امیدوارانه‌تری نسبت به چالش‌ها داشته باشند.
• حمایت بخواهید: صحبت کردن درباره مشکلات و به اشتراک گذاشتن آنها با دوستان یا عزیزان حمایت‌گر می‌تواند حس همراهی و قدرت را تقویت کند و به توسعه تاب‌آوری کمک کند.
• روی موارد قابل کنترل تمرکز کنید: وقتی با بحران مواجه می‌شوید، بهتر است روی چیزهایی که می‌توانید تغییر دهید تمرکز کنید تا احساس کنترل بیشتری داشته باشید.
• مدیریت استرس: ایجاد عادت‌های سالم برای مدیریت استرس، مانند خواب کافی، ورزش، تمرینات تنفسی، نوشتن احساسات، و مهارت‌های حل مسئله، تاب‌آوری را تقویت می‌کند. در صورت نیاز، کمک گرفتن از روان‌درمانگر می‌تواند مفید باشد.
نکته پایانی
مطالعات نشان می‌دهد که تاب‌آوری در مواجهه با حوادث تلخ زندگی کمتر از آن چیزی است که قبلاً تصور می‌شد و بنابراین حمایت و مداخلات بعد از این رویدادها ضروری است. اگر در مقابله با مشکلات دچار سختی هستید، از صحبت کردن با پزشک یا متخصص سلامت روان نترسید. حتی افراد تاب‌آور هم گاهی نیاز به کمک دارند و بخش مهم تاب‌آوری، دانستن زمان درخواست کمک است.
مهنازخدادوست/روزنامه نگار
