حاتمی‌کیا یک فیلم پرهیجان می خواست/ داعش از این هم خشن‌تر است

مهرداد خوشبخت تدوینگر فیلم سینمایی «به وقت شام» ساخته ابراهیم حاتمی کیا و رقابت در سی و ششمین جشنواره ملی فیلم فجر به خبرنگار مهر گفت: از آنجایی که عموما فیلم های حادثه ای پر هزینه هستند تهیه کنندگان چندان به سمت ساخت چنین آثاری نمی روند مگر اینکه بتواند روی برگشت سرمایه حساب باز کند یا سرمایه گذار دولتی در کار باشد ولی درباره «به وقت شام» باید بگویم هرچند سرمایه گذار دولتی داشتیم اما پول هنگفتی خرج نشد زیرا آقای حاتمی کیا بسیار اصرار داشت که خرج زیادی به بار نیاوریم.

وی درباره روند کار توضیح داد: در زمان پیش تولید هر روز به مدت هشت ساعت جلسه داشتیم و استوری برد می زدیم و بسیاری از صحنه ها در استوری برد طراحی می شد و بعدا استوری بردها را روی دیوار می زدیم و در جلسه گروهی با بچه های سرگروه ها درباره کارهایی که در نظر داشتیم انجام دهیم صحبت می کردیم برای مثال پیشنهادهایی درباره سناریو، تدوین و … می دادیم.

این تدوینگر سینما افزود: به یاد دارم یکی از صحنه های بزرگ را که به رفتن هلی کوپتر به شهر تدمر و تیر خوردن آن مربوط می شد به طور کامل از استوری برد حذف کردیم و آن را از برنامه فیلمبرداری کردیم و در واقع مونتاژ از همان پیش تولید شروع شده بود.

وی با اشاره به تعداد زیاد پلان های این اثر عنوان کرد: نسخه اولیه ای که ما از این فیلم تدوین کردیم چیزی نزدیک به ۲۵۰۰ پلان داشت البته باید بگویم که ما به نفع فیلم دست به کوتاه کردن آن زدیم نه اینکه مشکل زمانی داشته باشیم زیرا آقای حاتمی کیا می گفت برای من مهم نیست که چقدر این فیلم زمان داشته باشد بلکه مهم این است که قصه ما خوب تعریف شود.

خوشبخت با اشاره به اینکه حالا که فیلم را می بیند فکر می کند یکی از همان قسمت های حذفی می توانست در فیلم وجود داشته باشد، توضیح داد: در مجموع مقدار راش های فیلم خیلی زیاد بود و همین امر زمان زیادی را برای بررسی از من و گروهم گرفت البته این به معنی این نیست که کارگردان پلان های زیادی را بدون اینکه بداند چه باید بکند ضبط کرده بود بلکه به خوبی می دانست قرار است چه کاری انجام دهد.

این تدوینگر سینما افزود: وقتی شما یک فیلم اکشن می سازید و قرار است برای مثال یک ماشینی با هزینه زیادی چپ یا منفجر شود قاعدتا نمی شود این کار را چندین بار انجام داد بلکه این کار تنها یک بار اما با ۵ دوربین انجام می شود از همین رو حجم راش ها زیاد می شود. از سوی دیگر ما تنها ۲ بار هواپیما را در اختیار داشتیم تا بتوانیم آن را به پرواز در بیاوریم که آن هم به طور کامل تحت اختیار ما نبود بلکه آن هواپیما در حال کار آموزشی بود که ما از آن استفاده کردیم از همین رو برای ضبط تصاویر یکی از ما به داخل هواپیما می رفت و دیگری با دوربین ها در خارج از هواپیما باقی می ماند.

به گفته وی، چهار دوربین به هواپیما بسته شده بود تا در چهار ساعتی که هواپیما در اختیار گروه بود تمام پلان های مورد نیاز شامل فرودها، باز شدن چرخ ها و … ضبط شود.

خوشبخت با اشاره به ریتم این اثر و اینکه ابراهیم حاتمی کیا می خواست یک فیلم پرهیجان بسازد، عنوان کرد: حاتمی کیا اعتقادش این بود که رفتارهای داعش خشن است بنابراین با نشان دادن خشونت های آنها فیلم خشن می شود ولی چون می خواستیم  به فضای داعشی ها نزدیک شویم ناگزیر از این خشونت بودیم و این در حالی است که در کارهای قبلی حاتمی کیا چنین خشونتی وجود ندارد.

وی در ادامه صحبت هایش بیان کرد: یکی از ویژگی های مستندهای ساخته شده توسط داعشی ها این است که دوربین را روی اسلحه می گذارند و فیلم می گیرند و صحنه کشتن آدم ها همینطور ضبط می شود که این موضوع برای افرادی که گیم بازی می کنند جذاب است و به همین ترتیب افرادی عضو داعش می شوند که می خواهند کارهایی که در بازی های کامپیوتری می کنند به صورت واقعی انجام دهند و آدم ها را بکشند.

این نویسنده و کارگردان سینما ریتم «به وقت شام» را تند و هیجانی دانست و گفت: شاید حاتمی کیا فکر می کرد مخاطب ما همین افرادی هستند که عضو داعش می شوند؛ جوان هایی که افراطی گیم بازی می کنند بنابراین برای چنین افرادی باید داستان گویی سرعت داشته باشد و فیلم هم ریتمش تند باشد از همین رو این مساله در مونتاژ بیشتر رعایت شد.

خوشبخت درباره اینکه گفته می شود رفتار داعشی ها در «به وقت شام» باورپذیر نیست، توضیح داد: داعشی ها پیش از این یک سری فیلم از کارهای خودشان تولید می کردند که ما می توانیم بپذیریم آنها نمایشی هستند ولی تحقیقاتی که درباره آنها شده و کتابی که یک دکتر آلمانی با عنوان «۱۰ روز با داعش» نوشته است جزییات زیادی درباره آنها می دهد. قطعا اگر آدم های توانایی در میان آنها نبود نمی توانستند دنیا را به این نحو تصرف و افراد زیادی را به خود جذب کنند اما باید بپذیریم که متاسفانه در یک فیلم نمی شود به همه موارد پرداخت.

وی افزود: ما یا باید فیلم مطول می ساختیم یا سراغ ساخت یک سریال می رفتیم و یا باید تنها به یک نکته می پرداختیم که ما همین روش سوم را انتخاب کردیم. با این وجود من در تحقیقات  و مطالعاتم متوجه شدم که د

کارگردان «جنایت موجه» با اشاره به اینکه در روند مطالعاتش متوجه شده که داعشی ها همین رفتارهایی را دارند که در فیلم نشان داده شده است، ادامه داد: من در پیش تولید به عنوان کارگردان یونیت ۲ کنار ابراهیم حاتمی کیا و در جریان همه چیز بودم به طوری که حتی حاتمی کیا می گفت که من جانشین او هستم از همین رو من باید همه چیز را می دانستم و از سلیقه او آگاه می شدم به همین دلیل دیدم که داعشی ها چه دنیای عجیب و غریب و جذابی دارند و اگر کسی حواسش نباشد جذب این گروه می شود.

خوشبخت در پایان درباره تغییرات احتمالی این فیلم برای زمان اکران بیان کرد: باید ببینیم نظر آقای حاتمی کیا درباره این موضوع چیست چون او می گوید در ۱۸ فیلمی که ساخته بعد از حضور در جشنواره تغییری در آنها نداده است از همین رو باید منتظر نظر او باشیم. با این وجود می دانم یک جاهایی به لحاظ زمانی مشکل داشتیم و جلوه های بصری و اصلاح رنگ و شاید قسمت هایی در مونتاژ می تواند بهتر شود و اگر فرصتی بدهند زیر نظر حاتمی کیا دستکاری های کوچکی از نظر نور، رنگ و تدوین در فیلم انجام می دهیم.