تداخل دارویی «مسکن» ها با داروهای دیگر
بسیاری از ما جعبه‌ای قرص در خانه داریم که معمولا باقیمانده قرص‌های مصرف‌شده در موارد مختلف یا داروهایی است که برای روز مبادا نگه داشته شده است.
اما می‌توان گفت این مضرترین پس‌اندازی است که می‌توان در خانه داشت. داشتن چند نوع مسکن برای روز مبادا و زمانی که درد شدید به سراغ فرد می‌آید، می‌تواند آسیب‌هایی ایجاد کند که جبران آن آسان نیست. استفاده از مسکن هنگام درد امری ضروری است و در مواردی خود پزشک تاکید دارد که نباید درد را تحمل کرد. اما میان مصرف مسکن برای کاهش درد شدید و عادت به مصرف مسکن با شروع کوچک‌ترین درد، تفاوت بسیاری وجود دارد.
درد ممکن است حاد یا مزمن باشد و مسکن‌ها هم انواع خفیف، متوسط و شدید را دارند. یکی از دلایل مهم توصیه به مصرف مسکن زیر نظر پزشک نیز همین موضوع است. اگر دارویی بدون در نظر گرفتن نوع و شدت درد استفاده شود، می‌تواند علاوه بر تاثیرگذار نبودن، برای دیگر قسمت‌های بدن مشکلاتی هم ایجاد کند.
مصرف خودسرانه قرص‌های مسکن باعث افزایش فشار خون می‌شود. فشار خون بالا نیز خطر سکته قلبی و مغزی را افزایش می‌دهد. در طولانی مدت نیز می‌تواند نشانه‌هایی مثل بروز مشکلات قلبی، تنگی نفس، افزایش یا کاهش ضربان قلب و مشکلاتی بمراتب بیش از این داشته باشد. در مورد افرادی که بیماری‌های کلیوی دارند، مصرف مسکن خطرات بیشتری دارد.
مصرف بعضی از مسکن‌ها با معده خالی باعث ایجاد زخم‌های شدید گوارشی می‌شود و ممکن است روی سیستم عصبی نیز تاثیرگذار باشد.
در واقع بهترین کمکی که شما می‌توانید به بدن خودتان بکنید این است که تا جای ممکن از مسکن استفاده نکنید و هنگام بروز درد شدید به پزشک مراجعه کنید. حتی هنگامی که پزشک دارو تجویز می‌کند، به جای اصرار بر توصیه مسکن، بهتر است از پزشک بخواهید مقدار کمتری مسکن تجویز کند یا راه‌حل جایگزینی برای مدیریت درد پیشنهاد دهد. علاوه بر این اگر مسکن اثر نکرد، آن را خودسرانه قوی‌تر نکنید، مقدار بیشتری دارو مصرف نکنید و موضوع را با پزشک در میان بگذارید.
اجازه ندهید درد فراموش شود
یکی دیگر از عوارض خطرناک مصرف مسکن پیش از مراجعه به پزشک، فراموش‌کردن درد و جدی نگرفتن مشکل است. درد یکی از علائم هشداردهنده بدن است که ممکن است ناشی از عارضه‌ای جدی باشد. گاهی درد شدید می‌تواند هشداری برای یک ناهنجاری باشد و اتفاقا باید به استقبال آن رفت تا جلوی مشکلات جدی‌تر گرفته شود. روی ارگان‌های مختلف بدن و سطح پوست حسگرهایی وجود دارد که پیام‌های عصبی را به نخاع و مغز منتقل می‌کنند و هنگام بروز مشکل باعث ایجاد حس درد می‌شود.
اگر هنگام درد شدید، بسرعت مسکن مصرف کنید و درد را فراموش کنید، این موضوع می‌تواند زنگ خطری برای بروز مشکلات جدی باشد. اگر یک درد زمینه‌ای را بارها با مسکن برطرف کنید، ممکن است بیماری وسعت پیدا کند و زمانی به خطرات جدی بیماری واقف شوید که برای درمان دیر شده باشد.
برای مثال در مواردی سردردهای مزمن یا درد معده ممکن است نشانه وجود یک مشکل جدی یا حتی سلول سرطانی در بدن باشد که اگر زود تشخیص داده شود، می‌توان از گسترش آن پیشگیری کرد.
بنابراین با شروع هر درد، لازم است به پزشک مراجعه کنید و بعد از معاینه و به صلاحدید پزشک درد خود را تسکین دهید.
تداخلات دارویی مسکن‌ها با داروهای دیگر
گرچه هر دارویی ممکن است عوارض و مشکلاتی به همراه داشته باشد، اما مصرف همزمان مسکن‌ها با برخی داروها منجر به تداخل دارویی و ایجاد بیماری‌های دیگر می‌شود که ما معمولا از آنها بی‌خبریم. ممکن است مصرف یک مسکن با دوز کم و هر چند وقت یکبار مشکلی ایجاد نکند، اما گاهی به دلیل مصرف همزمان با دارویی دیگر، حساسیت‌ها و آسیب‌های جدی برای فرد به وجود آورد.
انواع مسکن‌ها در بسیاری از موارد خودسرانه و بدون در نظر گرفتن عوارض جانبی مصرف می‌شوند. در حالی که مسکن‌ها به هر نوع خوراکی، قرص، کپسول، آمپول یا شیاف بی‌خطر نیستند و عوارض آنها ممکن است حتی سال‌ها بعد در بدن بروز پیدا کند. متاسفانه در بسیاری از موارد افراد با گفتن این جمله که سال‌ها مسکن خاصی را مصرف کرده‌اند، اما مشکلی برای آنها پیش نیامده است، این کار را ادامه می‌دهند. در حالی که ممکن است فرد بعد از چند سال دچار مشکلی مثل زخم معده شود.
بنابراین بهتر است کسانی که تاکنون بی حساب و کتاب از قرص‌های مسکن استفاده کرده‌اند، از این پس بیشتر مراقب نشانه‌های بروز مشکل در بدن باشند. برای مثال نشانه‌های خونریزی دستگاه گوارش، دفع مدفوع شل و سیاه رنگ است که در صورت مشاهده باید بسرعت به پزشک مراجعه شود. علائمی مثل احساس درد، سوزش، احساس سیر شدن زود هنگام یا فشار به معده بعد از غذا خوردن و ورم کردن ناحیه فوقانی، سوزش سر دل و برگشت اسیدی غذا به قسمت فوقانی سیستم گوارش، می‌تواند هشداری برای ورم یا زخم معده باشد.
دیگر عوارض مسکن‌ها
ژلوفن یکی دیگر از مسکن‌های قوی در اطراف ماست که مهم‌ترین عملکرد علاوه بر کاهش درد، کم کردن تورم و تب است. اما این داروی شیمیایی هم مثل دیگر مسکن‌ها عوارض جانبی دارد. از جمله عوارض مصرف به مدت طولانی تغییر در میزان شنوایی و شنیدن صدای زنگ در گوش، تغییرات خلقی، افزایش وزن بی‌دلیل، تغییر در بینایی و احساس خستگی غیرعادی است. این دارو تداخلات دارویی شدیدی نیز ایجاد می‌کند. برای مثال مصرف همزمان آن با آسپرین خطر خونریزی معده را افزایش می‌دهد یا تداخل آن با داروی وارفارین که برای مشکل انعقادی مصرف می‌شود، اثر این دارو را کاهش داده و احتمال لخته شدن خون را افزایش می‌دهد.
دارویی مانند استامینوفن که یک مسکن شناخته‌شده و رایج است، ممکن است به ظاهر عوارض گوارشی چندانی نداشته باشد، اما در صورت مصرف زیاد و بی‌رویه، عوارض کلیوی و کبدی جبران‌ناپذیری خواهد داشت. همچنین افراد مبتلا به آسم و آلرژی نباید از استامینوفن برای کاهش درد استفاده کنند.
دارویی مثل دگزامتازون به‌دلیل وجود کورتن در آن، عوارضی مثل پوکی استخوان خواهد داشت. نوع خوراکی این مسکن هم می‌تواند مشکلات گوارشی و به هم خوردن تنظیم قند خون را ایجاد کند. علاوه بر این دگزامتازون ممکن است باعث تجمع بافت چربی در قسمت‌هایی از بدن شود که خود باعث ایجاد مشکلات و عوارض دیگر می‌شود.
تاثیر منفی مصرف خودسرانه مسکن بر نسل‌های آینده
مصرف خودسرانه مسکن‌ها نه تنها آسیب‌هایی برای فرد ایجاد می‌کند، بلکه می‌تواند باروری جنین و نسل‌های آینده را هم تحت تاثیر قرار دهد. امروز نتایج مطالعات جدید روی انواع مسکن‌ها نشان داده نه‌تنها ممکن است مصرف آنها کیفیت زندگی فرد را پایین آورد، بلکه می‌تواند به نسل‌های بعدی نیز آسیب رساند. مصرف مسکن در دوران بارداری روی جنین اثر دارد و ممکن است روی قدرت باروری نسل‌های بعد تاثیرگذار باشد. بنابراین توصیه می‌شود زنان باردار تا جای ممکن مسکن مصرف نکنند و در صورت نیاز نیز از قرص‌های با دوز بسیار پایین مثل پاراستامول و البته با تجویز پزشک استفاده کنند.
