تجاوز به حریم تخت‌جمشید به بهانه محیط زیست
نهال‌کاری‌های غیرمجاز در حریم درجه یک میراث جهانی تخت جمشید که موجب برهم زدن حریم منظری این اثر تاریخی خواهد شد؛ همچنان این منطقه را تهدید می‌کند.
در روزهای اخیر اداره میراث فرهنگی شهرستان مرودشت اقدام به قلع و قمع نهال‌هایی در حریم درجه یک تخت جمشید کرد که غیرمجاز کاشته شده بودند، آن هم در محدوده‌ای که از پیش‌تر به صاحبانشان اعلام شده بود احداث هرگونه ساختمان و تأسیسات، نصب دکل، درختکاری، دیوارکشی، حصارکشی، پی‌کنی، کندوکاو تسطیح اراضی، عملیات استخراج معدن سنگ، شن‌وماسه و خاک رس و دفن و رهاسازی زباله ممنوع است.
اجرایی شدن احکام مربوط به آنها، به شکایت اداره میراث فرهنگی از این نهال‌کاری‌ها برمی‌گردد که طی آن یک بار حکم قضایی برای رفع تخلف دو هزار مترمربع باغ شهری و ۳۰۰ متر حصارکشی، با استفاده از کاشت نهال شمشاد و یک بار هم حدود چهارهزار متر صادر شد. این اقدامات تحت نظارت کارشناسان اداره میراث‌فرهنگی، نماینده واحد حقوقی، مسئول یگان حفاظت شهرستان مرودشت، نماینده دادستان شهرستان و همکاری نیروهای انتظامی، اجرا شد.
اخطار به کشاورزان داده شده بود
اما این اولین باری نبود که مسئولان میراث فرهنگی با چنین تخلفاتی مواجه می‌شوند پیش از این نیز بارها به کشاورزان و مالکان این زمین‌ها اخطار داده شده بود. اما برخی از این مالکان در مخالفت با اداره کل میراث فرهنگی مرودشت سعی دارند موضوع را وارونه جلوه دهند آنها با انتشار تصاویری از قطع درختان در فضاهای مجازی درصدد هستند تا اعلام کنند که متولیان میراث فرهنگی در تخت جمشید، مرودشت و استان فارس مخالف محیط زیست بوده و با هرگونه درختکاری نه تنها مخالفت می‌کنند بلکه به محیط زیست نیز آسیب زده و درختان را از بین می‌برند. بهانه‌ای که در فضاهای مجازی وارونه جلوه داده شده است.
اما در حقیقت آنچه که مسلم است اینکه تخت جمشید در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده و در ضوابطی که برای حفاظت از آن و حریمش در نظر گرفته‌اند اعلام شده که نباید حریم آن و حریم منظری‌اش مخدوش شود. به همین دلیل متولیان میراث فرهنگی باید با هرگونه تعرض به این حریم برخورد کنند. بنابراین کاشت نهالی که چند سال بعد به درختی تنومند تبدیل خواهد شد نه تنها از لحاظ بصری حریم این اثر جهانی را مخدوش می‌کند بلکه برای آثار باقی مانده در زمین نیز مشکلاتی ایجاد خواهد کرد.
در این باره، سعید صفرزاده رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان مرودشت به خبرنگار مهر گفت: برخی از کشاورزان در این حریم اقدام به درختکاری می‌کنند و زمین‌ها را تکه تکه کرده به شکل باغ شهر می‌فروشند چون تکه تکه کردن زمین برای آنها به صرفه تر است. گاهی می‌بینید که دو هکتار زمین را به ۲۰ نفر فروخته‌اند در آن صورت هر کسی با هر سلیقه ای برای خود دور زمین حصار می‌کشد گاهی با نهال گاهی با درختچه. در این صورت آن محدوده به باغ شهر تبدیل خواهد شد. در مناطقی مانند تخت جمشید باغ شهر بسیار زیاد است باغ شهری که شاید در تهران نمونه‌های آن را کمتر بتوان دید. باغ شهر می‌تواند ۵۰۰ متر و یا هزار متر باشد. در این صورت وضعیت توپوگرافی منطقه تغییر می‌کند و حریم منظری از بین می‌رود و درختکاری‌ها کم کم به معضل تبدیل می‌شود.
کاوش پارسه هنوز تمام نشده است
مسعود رضایی منفرد رئیس پایگاه میراث جهانی تخت جمشید نیز با این نظر موافق است و به خبرنگار مهر گفت: در کنار تخت جمشید شهر پارسه را نیز داریم که کلا زیر خاک است باستان‌شناسان معتقدند که ریشه‌های درختانی که در این محدوده رشد خواهند کرد به آثار باقی مانده از این شهر ممکن است لطمه وارد کند درحالی که بقایایی این شهر باید یک زمانی از زیر خاک بیرون آمده و به آیندگان منتقل شود.
وی ادامه داد: اگر از اکنون جلوی کاشت درخت در این محدوده را نگیریم بعدها به مشکل برمی‌خوریم. لایه‌های باستانی بسیاری از سایت‌های باستانی که کشاورزان روی آنها از دیرباز کار می‌کردند اکنون مضطرب شده است اگر دولت می‌توانست این زمین‌ها را بخرد باید جلوی کشاورزی را هم می‌گرفتیم. اما چون نمی‌توان این کار را کرد و انصاف هم در آن نیست و در ضوابط آثار، کشاورزی ممنوع نیست، بیشتر روی درختان تاکید داریم.
رضایی در پاسخ به اینکه برخی از کشاورزان این اقدام را خلاف محیط زیست می‌دانند نیز گفت: با محیط زیست و کاشت درخت مخالف نیستیم اما هنوز آثاری از بقایای شهر پارسه باقی مانده که کاوش نشده و ممکن است کاشت درخت به آنها آسیب بزند.
فرهاد عزیزی مدیرکل امور پایگاه‌های میراث جهانی هم گفت:از نظر جهاد کشاورزی کشت درخت در چنین محدوده‌هایی مشکلی ندارد ولی برای ما مسئله است. چون بخش عمده‌ای از شهر در لایه‌های زیرین بوده است. نهال کاری موجب می‌شود که درخت ریشه‌دار شود و ریشه‌ها به آثار باقی بمانده آسیب وارد کند.
نهال‌کاری‌های حریم تخت جمشید بارها و بارها به کشاورزان تاکید شده که غیر قانونی و غیرمجاز است اما هربار این اقدام توسط برخی از آنها صورت می گیرد با این وجود از بین بردن این معضل آسان تر از ساخت و سازهایی است که برخی درصدد هستند تا آمار آن را افزایش بدهند.
