بزرگترین فیلم های موفق هند واقعا از کجا می آیند
موفقیت فیلم حماسی فانتزی «باهوبالی ۲: سرانجام» تمرکز بیشتری را معطوف قدرت صنعت فیلم «منطقه ای» میلیارد دلاری این کشور می کند؛ صنعتی که مسئول ساخت بیشترین تعداد فیلم های هندی به زبان های تلوگو، تامیل و تعدادی زبان داخلی دیگر است.
موفقیت جهانی فیلم حماسی فانتزی اس اس راژامولی با عنوان «باهوبالی ۲: سرانجام» یک بار دیگر سینمای هند را در سراسر جهان در مرکز توجه مردم قرار داده است. فیلمی که قسمت اول آن بود، یعنی «باهوبالی: آغاز» سال ۲۰۱۵، با بودجه ۳۱ میلیون دلار ساخته شد و توانست ۱۰۰ میلیون دلار در باکس آفیس جهانی بفروشد، اما خارج از هند سر و صدای زیادی به پا نکرد. در داخل این کشور، این فیلم سر و صدا ایجاد کرد چون این پروژه که به زبان جنوبی تلوگو و به زبان تامیل ساخته شده، فقط بیش از ۲۰ میلیون دلار از نسخه دوبله شده به زبان هندی درآمد داشت.
این یک تفکر اشتباه عادی است که صنعت فیلم به زبان هندی و واقع در بمبئی که با نام رسمی بالیوود شناخته می شود، سینمای ملی هندوستان است. اعداد و ارقام داستان دیگری را تعریف می کنند. هندوستان به طور متوسط تعداد خارق العاده ۱۹۰۰ فیلم در سال تولید می کند که بالیوود با زبان هندی فقط مسئول تولید ۳۴۰ عدد از کل این فیلم هاست. بقیه این فیلم ها از زبان های تامیل، تلوگو، مالایالام، کانادا، ماراتی، بنگالی، پونجابی و گوراجاتی نشات می گیرند. باکس آفیس داخلی در حدود ۱٫۴ میلیارد دلار ثابت باقی مانده، و با وجود اینکه بالیوود ممکن است فیلم های بیشتری تولید کند (تامیل ۲۹۱ فیلم در سال ۲۰۱۶ داشت، تلوگو ۲۷۵ و کانادا ۲۰۴ فیلم)، فقط حدود یک سوم درآمد کل باکس آفیس را تامین می کند. اگر بخواهیم کوتاه بگوییم، بالیوود به خوبی دیده می شود، اما آن قدر هم خوب سود درنمی آورد و مجموع فیلم هایی که درآمد خیلی بالایی ندارند، بسیار پرسودتر از فیلم های بزرگ هستند.
با توجه به این مسئله، اعداد و ارقامی که فیلم «باهوبالی ۲» به ثبت رسانده که فیلمی «منطقه ای» محسوب می شود، با توجه به استانداردهای هندوستان خارق العاده هستند. این فیلم با بودجه ۳۹ میلیون دلار به زبان های تلوگو و تامیل ساخته شده و نسخه های هندی و مالایالام دارد. این فیلم روز بیست و هشتم آوریل اکران شد و در تنها در ۱۳ روز توانست ۱۹۴ میلیون دلار بفروشد، به این ترتیب به پرفروش ترین فیلم تاریخ هندوستان تبدیل شود و بتواند در مسیری قرار بگیرد که در نهایت هدف آن می توان تبدیل شدن به نخستین فیلم هندی باشد که ۲۰۰ میلیون دلار درمی آورد. این فیلم توانست به راحتی از فروش ۱۲۳ میلیون دلاری عبور کند که فیلم «پی کی» سال ۲۰۱۴ با نقش آفرینی نماد بالیوود یعنی امیر خان، کسب کرده بود.
«باهوبالی ۲» این عملکرد را با نتایج فوق العاده که در ایالات متحده به ثبت رسانده بود، تقویت کرد. این فیلم توانست در باکس آفیس رتبه سوم را به دست بیاورد و بالاتر از فیلم «حلقه» قرار بگیرد که تام هنکس و اما واتسون در آن نقش آفرینی می کنند. با ۱۷ میلیون دلار فروش که در حال رشد و افزایش است، این فیلم پرفروش ترین فیلم تاریخ هندوستان در منطقه آمریکای شمالی هم هست.
سوما کانچرلا، از کمپانی گریت ایندیا فیلمز که مسئولیت توزیع فیلم در ایالات متحده را بر عهده داشت، می گوید: «ترکیبی عالی از اکشن، احساسات و تمام محتویات خوب که سینماروها به دنبال آن ها می گردند در «باهوبالی ۲» دیده می شود. موفقیت «باهوبالی ۱» و فاکتور کنجکاوی که بعد از آن به وجود آمد، باعث شده بود مردم بسیار مشتاق دیدن فیلم جدید بشوند. سرانجام فیلم هم توانست تمام انتظارات را برآورده کند.»
آیا این فیلم توانسته فراتر از مخاطبان خاص هندی برود و در دسترس مخاطبان گسترده تری قرار بگیرد؟ کانچرلا می گوید: «بله، ما این مسئله را هم تا حدی در مراحل تبلیغ مان برای فیلم لحاظ کردیم و غیرهندی ها را هم مورد هدف قرار دادیم و تا حدودی هم این کار عملی شد. ما آمریکایی های بسیاری را در سالن های سینما دیده ایم که این فیلم را تماشا کردند و از آن خوششان آمد.»
این فیلم همچنین توانست در ۶۶ پرده آی مکس در سراسر جهان فقط در آخر هفته اول اکران خود ۲٫۳ میلیون دلار بفروشد. این شامل ۱٫۸ میلیون دلار از ۴۵ لوکیشن آی مکس در آمریکای شمالی می شود که به این ترتیب بزرگترین و پرفروش ترین اکران برای یک فیلم خارجی زبان در آن فرمت هم بود.
در بریتانیا، به جای ارقام ثابت نسخه های مختلف در آمریکای شمالی، نسخه های جزیی لیست می شوند و نسخه به زبان هندی در موقعیت ششم جای گرفت. نسخه تامیل نهم شد و نسخه های مالایالام و تلوگو پایین تر بودند و در میان ۲۰ فیلم اول قرار داشتند.»
شوبو یارلاگادا تهیه کننده از کمپانی میدیا وورکس که کمپانی سازنده این فیلم بود، می گوید خلق کردن و حفظ کردن اشتیاق و هیجان مردم برای این داستان حماسی از فامیل هایی که با هم جنگ دارند و ملکه های آتشین یک وظیفه دقیق و محتاطانه بود. «در حالیکه داشتیم مراحل پیش از تهیه فیلم را آغاز می کردیم، می دانستیم که برای آن نوع تلاش هایی که ما داشتیم برنامه ریزی می کردیم تا در این پروژه انجام بدهیم، چه از نظر مالی و چه از جهات دیگر، خیلی بد می شد اگر حداقل سعی نمی کردیم تا بتوانیم فراتر از نقاط قوت منطقه ای خودمان برویم.»
برگزار کردن یک اکران بزرگ در بازارهای زبان های جنوب هند از جمله تلوگو، تامیل، کانادا و مالایالام به اندازه کافی آسان بود چون کارگردان فیلم یعنی راژامولی یک نام کاملا آشنا در آن مناطق است و تا به حال فیلم های بسیار موفقی مثل «ایگا» و «ماگادیرا» را ساخته است. برای بازارهای شمال هندوستان و بازارهای بین المللی، آرکا برای این پروژه در پلتفورم های رسانه های اجتماعی تبلیغ کرد، در مراسم های کامیک کان شرکت کرد و در فستیوال های دانشگاهی برای آن بازاریابی کرد.
بازار «سنتی» برای فیلم های هندی بلوکی از ۵۰ منطقه است که بزرگترین آن ها ایالات متحده، امارات متحده عربی، بریتانیا، سنگاپور، مالزی، هنگ کنگ و همسایه های آسیای جنوبی هندوستان یعنی استرالیا و نیوزیلند هستند. کشورهای آفریقای شمالی، فرانسه، آلمان و سوییس هم دیگر نام های بزرگ فروش برای فیلم های هندی هستند. جاهای دیگر، فیلم های هندی در دهه ۱۹۵۰ در کشورهای روسیه و چین هم بسیار محبوب بودند، مخصوصا فیلم بلاکباستر «آوارا» ساخته راژ کاپور بازیگر و فیلمساز. این در حالیکه است که میتون چاکرابورتی ستاره فیلم های اکشن هم در سال ۱۹۸۲ با فیلم «رقصنده دیسکو» در این کشورها به شهرت رسید. با این حال، اخیرا مسئولان اجرایی استودیوهای بزرگ هندوستان سعی کرده اند وارد مناطق غیرسنتی هم بشوند و این کار را با نسخه های دوبله شده یا زیرنویس دار فیلم های شان انجام می دهند: «کی و کا» در مناطقی به گستردگی ساحل عاج، زیمباوه و جبر الطارق اکران شد؛ «باژرنگی بایژان» در مراکش، تونس و لهستان روی پرده رفت؛ و «ماری کوم» هم در قزاقستان، آذربایجان و قرقیزستان برای هواداران به نمایش درآمد.
تهیه کنندگان هندی از تمام حقه های موجود برای دسترسی پیدا کردن به مخاطبان فرامرزی و خارج از کشور استفاده کرده اند. آرکا از فرانسوآ دا سیلوا، مدیر هنری سابق بخش دوهفته کارگردانان فستیوال فیلم کن استفاده کرد تا بتواند فیلم را به صورت بین المللی بفروشد و برایش بازاریابی کند. استعدادهای پشت دوربین غیرهندی هم دارند بیشتر و بیشتر می شوند. داستان قدرت زنان «برشته» ساخته لینا یاداف که به زبان هندی ساخته شد، از راسل کارپنتر و کوین تنت استفاده کرد که به ترتیب فیلمبردار «تایتانیک» و تدوین گر «نوادگان» هستند.
عنوان های قابل دسترسی انگلیسی زبان هم رو به رشد هستند. فیلم «خدایان زن هندی عصبانی» ساخته پن نالین که به عنوان نخستین فیلم رقیق مآبانه زنانه هندی بازاریابی شد، در سراسر جهان به ۶۱ مناطقه مختلف فروخته شد. نالین می گوید: «بر پایه فیلم های قبلی خودم و تجربه ای که در زمینه توزیع بین المللی به دست آورده بودم، یک چیزی که متوجه شدم این بود که داشتن یک فیلم خیلی خوب کافی نیست. علاوه بر این به یک عنوان خوب هم نیاز داریم که بتواند در سراسر جهان جذابیت داشته باشد. آوردن آن به زبان انگلیسی جواب داده است. در سراسر دنیا، در لحظه ای که ما واژه «خدایان زن هندی عصبانی» را می خوانیم، باعث می شود لبخندی روی لبان مان شکل بگیرد.»
تمام فیلم های بزرگ هالیوودی به زبان انگلیسی و همچنین با دوبله های هندی، تلوگو و تامیل اکران می شوند که این نشان می دهد که هندوستان عاشق فیلم های بزرگ جهانی است، البته اگر آن ها به زبان خودشان صحبت کنند. (پرفروش ترین فیلم هالیوودی در هندوستان فیلم «کتاب جنگل» بود که داستانش در هند به وقوع می پیوندد و توانست در سال ۲۰۱۶ چیزی حدود ۲۸ میلیون دلار بفروشد.) با این حال، برتری ای که فیلم «باهوبالی ۲» در حال حاضر از آن لذت می برد، ممکن است با خطر مواجه باشد. فیلم درام کشتی گیری «دانگال» توانسته ۱۴۳ میلیون دلار در باکیس آفیس جهانی فروش کند و این در حالی است که هواداران منظره حماسی «باهوبالی» منتظر هستند تا اقتباس های بودجه بزرگ از داستان های حماسی «رامایانا» و «ماهاباراتا» هم بیرون بیایند که در حال حاضر در دست ساخت هستند. به نظر عادلانه می رسد که بگوییم با توجه به اینکه هالیوود فقط مسئول ۱۰ درصد باکس آفیس محلی است، صنعت فیلم هندوستان می تواند تا مدت ها از سلامت خوب و قدرتمند حال حاضر خود بهره ببرد.
