بررسی تولیدات و واردات محصولات تراریخته و ایمنی غذایی
در پانصد و نود و ششمین جلسه گروه علوم بهداشتی و تغذیه فرهنگستان علوم پزشکی، موضوع حساس واردات و ایمنی محصولات تراریخته با حضور متخصصان حوزه‌های ژنتیک، تغذیه، کشاورزی و غذا مورد بحث قرار گرفت. تأکید بر ضرورت قانون‌گذاری مرحله‌ای، افزایش شفافیت، و بررسی علمی مخاطرات زیست‌محیطی و انسانی، محور اصلی این نشست بود.
به گزارش تریتا نیوز به نقل از روابط عمومی و امور بین الملل، در این جلسه نشست، دکتر موسوی از پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست‌فناوری، به ارزیابی مخاطرات اجتماعی محصولات تراریخته، فرایند صدور مجوز و نحوه برچسب‌گذاری طبق قانون ایمنی زیستی اشاره کرد. او با بیان اینکه بیش از ۹۰٪ روغن، ۳۰٪ برنج، و بخش قابل‌توجهی از سویا و غلات وارداتی کشور تراریخته هستند، نسبت به پیامدهای زیست‌محیطی و نیاز به مدیریت هوشمند این حوزه هشدار داد.
وی تأکید کرد که در استفاده از DNA برای افزایش مقاومت گیاهان به آفات، باید از فعال‌سازی سایر پتانسیل‌های ژنتیکی (حتی اگر مفید باشند) جلوگیری شود، تا هم از اثر منفی بر تنوع زیستی کاسته شود و هم خطراتی نظیر مسمومیت یا آلرژی به حداقل برسد.
دکتر ملبوبی درباره ماندگاری DNA تراریخته در بدن انسان گفت: پس از ورود به جریان خون، این DNA حدود ۱۶ دقیقه دوام می‌آورد و از بین می‌رود؛ البته در مواردی در بند ناف مشاهده شده است. در فرآورده‌های حیوانی حدود ۱۰ تا ۲۰ گرم، و در گیاهی‌ها حدود ۰.۶ گرم DNA وجود دارد. هنوز شواهدی از تأثیر مستقیم آن بر ژنوم انسانی گزارش نشده، اما احتمال انتقال به باکتری‌های روده‌ای منتفی نیست.
از سوی دیگر، دکتر اسماعیل‌زاده، مدیر دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، از فعالیت کمیته‌ای تخصصی برای ارزیابی ایمنی تراریخته‌ها خبر داد. او افزود: تاکنون هیچ شواهدی دال بر ارتباط این محصولات با بروز بیماری‌ها در گزارش‌های موجود مشاهده نشده است.
دکتر پوراحمد از سازمان غذا و دارو، با اشاره به مشکلات اقلیمی و نیاز به آفت‌کش‌ها، جایگزینی این ترکیبات شیمیایی با محصولات تراریخته را یک ضرورت دانست، اما بر ضرورت شناسنامه‌دار شدن مزارع قبل از اجرای چنین سیاست‌هایی تأکید کرد.
دکتر رهنما از وزارت جهاد کشاورزی نیز اعلام کرد که کشور از سال ۱۳۸۵ موفق به تولید سیب‌زمینی تراریخته با رعایت پروتکل‌های بین‌المللی و ارزیابی دقیق مخاطرات شده است. با این حال، به‌رغم وجود توان داخلی، قوانین فعلی تنها تولید داخلی تراریخته‌ها را ممنوع کرده‌اند، در حالی که سالانه حدود ۷ میلیارد تومان واردات تراریخته داریم و برخی محصولات مانند گوجه‌سیاه به‌صورت غیررسمی در حال کشت هستند.
از جمله مصوبات و اقدامات پیشنهادی این نشست؛ تهیه و تنظیم سند حمایت طلبي از سوی رئیس پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک، با مشارکت سایر متخصصان، جهت ارائه به شورای آینده‌نگاری و معاونت علمی فرهنگستان و نیزتدوین پیش‌نویس لایحه اصلاح قانون تراریخته‌ها، با هدف ممنوعیت واردات و صدور مجوز مرحله‌ای برای تولید داخلی مبتنی بر ژنوم بومی، با ارائه مستندات علمي در مورد ايمني زيستي آن توسط وزارت جهاد کشاورزی، جهت ارائه به کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی؛ بود.
