با آداب و رسوم مردم روسیه آشنا شوید

روسیه به خاطر فرهنگ و ادبیات غنی و حضور چهره‌های سرشناسی نظیر الکساندر پوشکین، داستایوفسکی و لئو تولستوی باعث شده است گردشگران زیادی به این کشور سفر کنند و با آداب و رسوم مردم آن بیشتر آشنا شوند.

روسیه، پهناورترین کشور جهان است که در شمال اوراسیا قرار دارد. این کشور در آسیای شمالی و اروپای شرقی واقع است و با اقیانوس آرام شمالی و اقیانوس منجمد شمالی و نیز با دریای خزر، دریای سیاه، و دریای بالتیک مرز آبی دارد.

علاوه بر این، روسیه با ۱۴ کشور آسیایی و اروپایی مرز زمینی دارد. روسیه کشوری فدرال با تقسیمات کشوری پیچیده‌ است و شامل ۸۳ واحد فدرال از جمله ۲۱ جمهوری خودگردان می‌شود. ۸۱٫۵ درصد از جمعیت ۱۵۰ میلیونی روسیه را روسی‌ها، ۳٫۸ درصد را تاتارها، ۳ درصد را اوکراینی‌ها و بقیه را مردم سایر کشورها تشکیل می‌دهند. برای آشنایی با آداب و رسوم مردم روسیه با ما همراه باشید.

مذهب و زبان در روسیه

روسیه جمعیت زیادی دارد که ۱۵ تا ۲۰ درصد از مردم آن ارتدکس مسیحی و ۱۰ تا ۱۵ درصد مسلمان هستند. بیش از ۸۱ درصد از مردم به زبان روسی تکلم می‌کنند و آن را به عنوان زبان رسمی و اول خود می‌دانند. بیش از ۱۰۰ زبان اقلیت نیز در این کشور صحبت می‌شود که معروف‌ترین آن، زبان تاتاری است و حدود ۳ درصد از مردم از این زبان استفاده می‌کنند.

خانواده در روسیه

اعضای خانواده در روسیه به شدت به هم وابسته‌اند. اکثر خانواده‌ها در آپارتمان‌های کوچک زندگی می‌کنند و تعداد اعضای خانواده معمولا کم است؛ زیرا اکثر زنان در بیرون از خانه فعالیت دارند و در نتیجه اغلب به یک فرزند اکتفا می‌کنند.

احوالپرسی در روسیه

احوالپرسی آقایان معمولا با دست دادن محکم و تماس چشمی مستقیم همراه است و هنگام ملاقات اعضای خانواده و دوستان معمولا یکدیگر را در آغوش می‌گیرند. خانم‌هایی که یکدیگر را می شناسند نیز به هم دست می‌دهند و صورت یکدیگر را سه بار می‌بوسند و از سمت چپ شروع می‌کنند؛ اما اگر برای اولین بار کسی را ملاقات کنند معمولا با او دست داده و گاهی اوقات فقط سر را به نشانه تایید تکان می‌دهند.

یادتان باشد از نظر روس‌ها به‌شدت بی‌ادبانه است که هنگام ملاقات کسی، با دستکش دست دهید. بنابراین قبل از هرگونه ملاقات و برخوردی دستکش خود را درآورید. همچنین هرگز در ورودی در دست ندهید چون روس‌ها آن را نشانه‌ی بدشانسی می‌دانند و معتقدند عاقبت کار به مشاجره و دعوا ختم خواهد شد.

فرهنگ در روسیه

روسیه از نظر تنوع فرهنگی یکی از متنوع‌ترین کشورها است. بیش از ۱۶۰ گروه مختلف از فرهنگ‌ها و قومیت‌ها در این کشور زندگی می‌کنند. از سالیان پیش اسلاوها، باشقیر، تاتارها، ارتدکس‌ها، اهالی چچن، بودایی‌ها و نژاد روس با اشتراکات زیاد توانسته‌اند تولیدات فرهنگی متفاوتی را به مردم جهان ارائه کنند. موسیقی، ادبیات، نقاشی، هنر مینیاتور و رقص حاصل تلاش این فرهنگ‌های مختلف است که موفق شده‌اند به رشد قسمتی از فرهنگ روسیه کمک کنند. به گفته روس شناسان، یکی از دلایل چیره شدن ادبیات روس بر غرب در قرن‌های ۱۸، ۱۹ و ۲۰ همین تنوع فکری بوده ‌است.

ادبیات روسی یکی از غنی‌ترین ادبیات جهان به‌شمار می‌رود. عصر طلایی ادبیات روسی در دوران پتر کبیر آغاز شد و در سال‌های ۱۸۱۵ تا ۱۸۳۰ به اوج خود رسید به طوری که بزرگ‌ترین شاعر روسیه، الکساندر پوشکین در جهان معروف شد. از شاعران و نویسندگان دیگر روس می توان به نیکولای گوگول، ایوان تورگنیف، داستایوفسکی، لئو تولستوی، آنتوان چخوف و ماکسیم گورکی اشاره کرد.

روسیه فرهنگ پرباری دارد و یکی از نمادهای این کشور، عروسک‌های تو در توی ماتروشکا است که اغلب از شش تکه تشکیل می‌شوند. گنبدهای رنگارنگ که از دوران حکومت ایوان مخوف رواج یافتند نیز در معماری این کشور به ویژه کلیساها خیلی به چشم می‌خورد. باله، هنر شاخص روسیه محسوب می‌شود و شرکت‌های باله‌ی بسیار معروفی در این کشور فعالیت می‌کنند.

آداب هدیه دادن در روسیه

در کشور روسیه، معمولا اعضای خانواده و دوستان نزدیک در روزهای تولد، سال نو و کریسمس ارتدوکسی به هم هدیه می‌دهند. روس‌ها یک عبارت جالب دارند که می‌گوید «آخرین کسی نباشید که هدیه گرفته است». به عبارتی وقتی کسی به شما هدیه داد حتما آن را جبران کنید؛ بنابراین هرگز وقتی چیزی را به شما می‌بخشند قبول نکنید مگر اینکه حقیقتا آن را می‌خواهید و در ضمن این نکته را رعایت کنید که بعد از چندین بار رد کردن آن را بپذیرید و از این بابت نگران نباشید؛ چرا که روس‌ها چندین بار تعارف و اصرار می‌کنند. به باور روس‌ها، هدیه دادن یک کیف جیبی خالی، بد شانسی می‌آورد و چنین هدیه‌ای به معنی آرزوی تهیدستی و مشکلات مالی برای دریافت‌کننده‌ی هدیه است. بنابراین اگر این هدیه را انتخاب کردید، مقدار کمی پول داخل کیف بگذارید.

اگر برای صرف شام یا ملاقات به منزل یک روسی دعوت شده‌اید، به هیچ عنوان دست خالی نروید که نشانه بی‌ادبی تلقی می‌شود. هدیه‌ی کوچکی مثل گل (نباید به رنگ زرد باشد)، دسر و یا یک اسباب‎بازی کوچک برای کودکان (هرگز برای نوزادی که به دنیا نیامده کادو نبرید، زیرا در روسیه آن را بدشگون می‌دانند) با خود به همراه داشته باشید. روس‌ها با افتخار برای مهمانان خود وعده‌های غذایی مفصل و پر نقش و نگاری را آماده می‌کنند و دست خالی رفتن، نوعی عدم قدردانی از میزبان محسوب می‌شود.

آداب غذا خوردن در روسیه

وقتی به خانه یک روسی دعوت شده‌اید، حتما سر موقع یا حداکثر با تاخیر ۱۵ دقیقه‌ای خود را برسانید. کفش‌تان را دم در دربیاورید و اگر میزبان دمپایی گذاشته بود آن را بپوشید (بسیاری از خانه‌ها با فرش‌های گران‌قیمت ایرانی تزئین شده‌اند که تمیز کردن آن‌ها کار مشکلی است). لباس رسمی به تن کنید؛ زیرا مردم روسیه پوشش مناسب و برازنده را نشانه احترام به میزبان می‌دانند. برای چیدن میز غذا یا جمع‌آوری ظروف غذا به میزبان پیشنهاد کمک بدهید و اگر در ابتدا پذیرفته نشد، مؤدبانه پافشاری کنید.

هنگام صرف غذا، چنگال را در دست چپ و چاقو را در دست راست نگه دارید. هرگز قبل از میزبان یا قبل از دعوت او، شروع به صرف غذا نکنید. همیشه اول غذا برای بزرگ‌ترها یا به احترام مهمان، برای شما سرو می‌شود. به هیچ عنوان آرنج خود را روی میز نگذارید، هر چند که دست‌هایتان باید همیشه قابل روئیت باشند. تا وقتی که میزبان اجازه نداده است، از سر میز غذا بلند نشوید.

آداب کسب و کار در روسیه

روس‌ها برای انجام کسب و کار با دیگران نیازی به ایجاد روابط شخصی بلند مدت ندارند، با این حال برقراری ارتباط با دیگران و شناخت و جلب اعتمادشان می‌تواند تاثیرگذار باشد. صداقت لازمه جلب اعتماد است و اعتماد از عناصر ضروری برای ایجاد رابطه به حساب می‌آید. برای اولین دیدار بهتر است رسمی برخورد کنید و صبر پیشه کنید. قرار ملاقات‌ها باید از پیش تعیین شود و از آنجا که هفته اول ماه مه چندین تعطیلی رسمی دارند، بهتر است در این ایام قرار نگذارید. حتما سر موقع در جلسات حاضر شوید. جلسه اول معمولا برای ارزیابی شما و شرکت‌تان است تا ببینند می‌توانند به شما اعتماد کنند و آیا می‌توان برای معامله‌های کاری روی شما حساب کرد. پس از این زمان استفاده کنید و تمایز خود نسبت به سایر رقبا را به روس‌ها نشان دهید.

بایدها و نبایدها در روسیه

خندیدن به بسیاری از جوک‌هایی که در روسیه می‌شنوید هیچ محدودیتی ندارد مگر آنکه راجع به خانواده باشد که باید شدیدا از آن اجتناب کنید؛ چرا که از نظر روس‌ها این کار بسیار اهانت‌آمیز و گستاخانه است.

همانند بسیاری از کشورها احترام به سالمندان بخش مهمی از فرهنگ خانواده محسوب می‌شود و دادن صندلی خود در اتوبوس یا مترو به افراد مسن یا زن باردار نشانه‌ی احترام است و در روسیه از شما انتظار دارند جای خود را به کسی که احتیاج دارد بدهید. وقتی در بیرون غذا می‌خورید میزبان باید تمام صورتحساب را بپردازد؛ بنابراین در این کشور این که هر کس سهم خودش را بدهد بی‌ادبی محسوب می‌شود.

روس‌ها فقط برای دوستان و اعضای خانواده‌ی خود لبخند می‌زنند؛ بنابراین زمانی که سوار وسایل حمل و نقل عمومی می‌شوید یا به خرید رفته‌اید، بر حسب تصادف به غریبه‌ها لبخند نزنید. روس‌ها یک ضرب‌المثل نیز در این رابطه دارند، بدون دلیل لبخند زدن نشانه‌ی حماقت است.

مشابه بسیاری از فرهنگ‌های آسیایی، در روسیه نیز سوت زدن در فضای سرپوشیده بدشانسی می‌آورد. روس‌ها بسیار خرافاتی هستند و باور دارند سوت زدن در داخل ساختمان باعث ورشکستگی مالی، فقر و حمله‌ی سوسک‌ها می‌شود! یکی دیگر از خرافات روس‌ها این است که نباید در گوشه‌ی میز ناهارخوری بنشینید، به‌خصوص اگر یک خانم جوان هستید. به اعتقاد آن‌ها کسی‌که در گوشه‌ی میز بنشیند سرنوشت او به‌گونه‌ای رقم می‌خورد که هرگز ازدواج نمی‌کند یا به عشق خود نمی‌رسد.

یکی از رفتارهایی که در روسیه پسندیده نیست، گرفتن انگشت به سمت مخاطب‌تان است و در نتیجه بهتر است از کل دست استفاده کنید. علاوه بر این نشان دادن انگشت شصت به علامت اوکی، در این کشور به منزله بی‌ادبی گذاشته می‌شود.