اهمیت شناخت ابعاد علمی و اخلاقی “حکیم رازی” و توجه به آن در پزشکی معاصر

تریتا نیوز -به‌گزارش روابط عمومی و امور بین الملل، نشست مشترک گروه علوم دارویی و زیر گروه مبانی تاریخ پزشکی گروه حکمت، طب سنتی و طب دوران تمدن اسلام و ایران به مناسبت تکریم حکیم رازی و روز داروساز ۳۰ مرداد ماه با حضور جمعی از اعضای این دو گروه علمی در سالن مجمع عمومی (ابن سینا) در فرهنگستان علوم پزشکی کشور برگزار شد.

بر اساس این گزارش، دکتر علی خلج رئیس گروه علوم دارویی با توصیف ابعاد شخصیتی این حکیم برجسته گفت: رازی اولین حکیمی است که غذا را بهتر از هر دارویی دانسته است که از بروز بیماری‌ها جلوگیری می‌کند و نیز عوارض مصرف زیاد دارو‌ها را در متون خود آورده است. دکتر خلج به ۱۸۴ جلد کتاب رازی اشاره کرد وگفت: تالیفات وی به زبان عربی نگاشته شده است و به وی لقب ” جالینوس عرب” را داده اند و رازی اولین کسی است که داروشناسی و فارماکولوژی را پایه‌گذاری کرده است و قبل از اینکه اثر دارو‌ها را در انسان ببیند در حیوانات داروی مورد نظر را آزمایش می‌کرد.

در ادامه دکتر محمدعلی محققی معاون علمی فرهنگستان گفت: این نشست دومین نشست مشترک دو گروه علوم دارویی و زیر گروه تاریخ و مبانی پزشکی است که به مناسبت‌های روز پزشک و روز داروساز و نکواشت شخصیت‌های نقش‌آفرین در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران؛ ابوعلی سینا و رازی برگزار می‌شود و امیدواریم این نشست‌ها منشا دستاوردهای فاخری در این حوزه‌ها باشد. معاون علمی فرهنگستان با اشاره به ابعاد شخصیتی این حکیم بزرگ گفت: رازی یکی از برجسته‌ترین چهره‌های خردگرایی و عقلانیت است و ازین رو شناخت بهتر ابعاد علمی و اخلاقی الگویی همچون “حکیم رازی” و توجه به آنها در پزشکی معاصر بسیار حائز اهمیت است. وی در باره مکتب اخلاقی رازی اظهار داشت: حکیم رازی نگاشته‌هایی در حوزه اخلاق دارد که در دوره معاصر نیز از آن استفاده می‌شود و علامه طباطبایی و شهید مطهری نیز برخی از این آموزه‌ها را به درستی شرح داده‌اند. دکتر محققی با اشاره به اینکه رازی ریشه گمراهی‌ها و بدخلقی‌ها را عدول از عقلانیت و ماندن در سایه جهل می‌داند گفت: از ویژگی‌های بارز حکیم رازی که در عصر حاضر به آن احتیاج داریم ” نوآوری و خلاقیت” است و در اجزای سلامت باید از این سیره حسنه و اخلاق نیک علمی استفاده کنیم. دکتر محققی همچنین ویژگی‌ مهم دیگر رازی را ” انتقادکردن” و انتقاد پذیر بودن” خواند و رازی را شخصیتی منتقد در عرصه دانش دانست که آراء جالینوس را نیز نقد می‌کند.

در ادامه دکتر محمد صدر عضو گروه حکمت، طب سنتی و طب دوران تمدن اسلام و ایران نیز سخنرانی خود را با موضوع ” نگاهی به سم‌شناسی در آثارمحمد بن رازی” ارائه کرد. وی از جلد ۱۹ الحاوی به عنوان اثری در باره انواع سموم یاد کرد که در آن راه‌های درمان مسمومیت بیان شده است و افزود: در گذشته برای از پای درآوردن برخی پادشاهان و همچنین بعضی از معصومین از سموم استفاده می‌شد و رازی در دوران خود به بررسی این موضوع پرداخت و کتاب‌های وی در دوران معاصر نیز مورد استفاده قرار گرفته است.

سپس دکتر حمیدرضا نمازی عضو فرهنگستان علوم پزشکی کشور، استادیار مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی و رئیس موزه ملی تاریخ علوم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران سخنرانی خود را با رویکرد تحلیل گفتمان و تاریخ مفهومی، تحلیلی از تاریخ معاصر ایران از دارالفنون به بعد، ارائه نمود. دکتر نمازی به تمایز میان تاریخ نگاری خطی با تاریخ نگاری مفهومی اشاره کرد و هدف از تاریخ را صرفا تجلیل و بزرگداشت‌محوری ندانست بلکه اهمیت تحلیل تاریخی را، پاسخ به پرسش‌های اینجایی و اکنونی و حتی آینده‌نگاری عنوان کرد. وی با تفکیک تاریخ معاصر داروسازی ایران پس از دارالفنون، به گفتمان‌های مهارتی، کتابخانه‌ای، داروخانه‌ای، ارتباط با صنعت و آموزش‌محورانه اشاره کرد و به تشریح و تحلیل هریک از این گفتمان‌ها پرداخت. دکتر نمازی بر اهمیت نقش میرزا کاظم محلاتی و فرزندش محمودخان شیمی، مسیو پاپاریان، مهدی نامدار، محمدجواد جنیدی، فتح اله اعلم، صادق مقدم، حسین گل گلاب و نیز اکتاو کنت، موسیو ژرژ، فوکت تی و بسیاری از نام‌آوران عرصه داروسازی در تاریخ اشاره کرد. دکتر نمازی فضاهای تاریخ داروسازی ایران همچون سرای روشن، ساختمان جیپ را مورد تحلیل و بررسی قرار داد و بر بازیابی این فضاهای تاریخی و مهم تاکید نمود.

در پایان معاون علمی فرهنگستان به جمع بندی موضوعات مطروحه پرداخت و گفت : مطالب ارائه شده در قالب مقالات علمی تنظیم خواهد شد تا مورد استفاده نسل جدید قرار گیرد، چراکه نسل جدید با بحران هویت روبه روست و با تاریخ و تمدن بسیار بیگانه است. وی همچنین خواستار آن شد که گروه علوم دارویی و زیر گروه مبانی تاریخ پزشکی متنی با مضمون “هویت” و “مرجعیت” در طب، سلامت و داروسازی آماده نمایند و نیز در دایره المعارفی که ۵ جلد آن نیز در فرهنگستان به چاپ رسیده است، مطالب مرتبط با “هویت” و “مرجعیت” جانمایی و پایه‌گذاری شود.