انتشار اشعار فروغ فرخزاد به زبان انگلیسی

مجموعه شعری از فروغ فرخزاد با مقدمه مایکل هیلمن – ایران‌شناس آمریکایی – با عنوان “معصومیتی که به تاراج نخواهد رفت” با ترجمه داوود قلاجوری در ۴۰۰ صفحه با شمارگان ۱۰۰۰ نسخه و قیمت ۴۵هزار تومان در نشر نخستین عرضه شده است.

در مقدمه کتاب می‌خوانیم: کمبود زندگینامه شخصیت‌ها در صحنه ادبیات فارسی، حیرت‌آور است، بخصوص با توجه به‌ وفور چنین زندگینامه‌هایی در ادبیات غرب که نویسندگان ایرانی از آن الهام می‌گیرند. به عنوان مثال، با توجه به علاقه ایرانیان به دانستن زندگی صادق هدایت که بعد از سعدی بیشترین تأثیر را بر ادبیات فارسی گذاشته، هنوز که هنوز است یک زندگی‌نامه جامع و کامل از او وجود ندارد. این موضوع در مورد نیما یوشیج نیز صادق است؛ شاعری که پس از حافظ بیشترین تاثیر را بر شعر فارسی گذاشته است.

واکنش‌ها در سال ۱۹۸۰ به نگارش زندگینامه یک شخصیت برجسته ادبی، نشانگر ویژگی‌های فرهنگی ایران و ناشی از دشواری‌های زندگینامه‌نویسی است. در سال ۱۹۸۶ رئوس کلی زندگینامه شاعر معروف، زنده‌یاد نادر نادرپور نیز با مخالفت وی و دوستان روبه‌رو شد. نادرپور به توصیه یکی از دوستانش خواست تمام آن مطالب حذف شود جز تاریخ تولد و ازدواجش.

نویسنده و فیلمساز لندن‌نشین ابراهیم گلستان نیز با هر آنچه راجع‌ به زندگی معشوقه و کارمند سابقش فروغ فرخزاد نوشته شده است مخالفت نشان داده و گفته است این‌طور مطالب دخالت در زندگی خصوصی دیگران است و جز قلقلک دادن خواننده این آثار حاصلی دربر ندارد…. به گفته یکی از منتقدین (ثریا پاک‌نظر، ۱۹۸۹) کتاب من به‌نام “زنی تنها: زندگی و شعر فروغ فرخزاد” اولین کتابی است که درباره زندگی یک شخصیت ادبی ایرانی به چاپ رسیده است.

اتوبیوگرافی‌های بسیاری از زنان ایرانی به چاپ رسیده که از نظر ادبی خصوصیات و علایق مشترک در آن‌ها قابل مشاهده است. اول این‌که اکثر این‌ نویسندگان زن به طبقه الیت جامعه تعلق دارند و بنابراین از حمایت خاصی برخوردارند که شاید زنان معمولی از آن بی‌بهره‌ باشند. دوم‌ این‌که، اکثر این آثار در دفاع از شیوه زندگی نویسنده است که شاید در اذهان غیرمنصفانه تعبیر شده باشد.

در صحنه ادبیات قرن بیستم ایران چندین شخصیت برجسته زن دیده می‌شود که در میان آنان از مهشید امیرشاهی، سیمین بهبهانی، سیمین دانشور، پروین اعتصامی، فروغ فرخزاد، ژاله قائم‌مقامی، گلی ترقی، طاهره صفارزاده و زندخت شیرازی می‌توان نام برد. معروف‌ترین چهره ادبی از میان زنانی که نام برده شد، فروغ فرخزاد است که در آثارش به طور مستقیم از زندگی خود می‌نویسد و بنابراین اشعارش را جز زندگینامه او نمی‌توان دانست.

اشعار فروغ فرخزاد به عنوان یک اتوبیوگرافی، در تفاوت نگرش میان شخصیت‌های ادبی مرد و زن ایرانی نسبت به موضوع اتوبیوگرافی قابل توضیح است.

شعری از مجموعه که در پشت جلد کتاب آمده است:

من از نهایت شب حرف می‌زنم

من از نهایت تاریکی

و از نهایت شب حرف می‌زنم

اگر به خانه من آمدی برای من ای مهربان چراغ بیاور

و یک دریچه که از آن

به ازدحام کوچه خوشبخت بنگرم