الیف شافاک: نویسنده باید از سیاست سر دربیاورد

نویسنده “ملت عشق” معتقد است نویسندگان کشورهایی چون ترکیه، پاکستان، و روسیه نباید به سیاست بی‌تفاوت باشند و باید از دردهای مردم خود بنویسند.

عجیب است که الیف شافاک معتقد است انسانی درون‌گرا است. در نوشته‌ها و سخنرانی‌هایش ناگهان از اهمیت خیلی چیزها صحبت می‌کند. از نظر زبانشناسی، جغرافیایی، و خلاقیت چندگانگی شخصیت خود را پذیرفته است و علیه قبیله‌گرایی و خطرات پیله‌های فرهنگی سخنرانی می‌کند. شافاک دانشمندی سیاسی، روشنفکری اجتماعی و همچنین نویسنده‌ای پرکار است، به زبان ترکی و انگلیسی داستان می‌نویسد و از تغییر زبانی در آثارش لذت می‌برد و قصه‌هایش در سراسر دنیا رخ می‌دهند.

به نقل از ایندیپندنت، خود وی پشت تلفن از لندن، جایی که در دهه گذشته با دو فرزندش و شوهرش در آن زندگی می‌کند، در این باره می‌گوید: “صادقانه بگویم سخنرانی در محیطی عمومی سخت است اما وقتی که داستان‌نویسی زخم‌خورده از کشورهایی چون ترکیه، پاکستان، فیلیپین، و روسیه باشید نمی‌توانید خیلی راحت بگویید “دوست دارم بر روی نوشتن داستان‌هایم تمرکز کنم و علاقه‌ای به سیاست ندارم!”

به همین دلیل شافاک فعالیت اجتماعی زیادی داشته است و مطالب زیادی برای روزنامه‌ها می‌نویسد، جوایز ادبی را داوری می‌کند، و برای حقوق اقلیت‌ها و زنان می‌جنگد. دو سخنرانی وی در اپلیکیشن “تِد” میلیون‌ها بیننده داشته است. ده رمان منتشر کرده که آخرینشان “سه دختر حوا” نام دارد.

شافاک از کارنامه‌ای درخشان و تخیلی قوی دارا است. شافاک در سال ۱۹۷۱ از والدینی ترک در بروکسل به دنیا آمد. دوران کودکی را در آنکارا سپری کرد و در جامعه‌ای که پدرسالاری اساسش را تشکیل می‌داد توسط مادری آزاداندیش بزرگ شد.

از نظر شافاک دموکراسی فقط در برگه رأی خلاصه نمی‌شود بلکه قانون اساسی، وجود رسانه‌های آزاد، دانشگاه‌های مستقل و البته حقوق زنان بخش اصلی یک حکومت دموکراتیک را تشکیل می‌دهند: “همه مکتب‌های افراطی یک نقطه اشتراک دارند: نگاهی غیرانسانی به دیگران دارند و هنگامی چنین اتفاقی رخ دهد و انسان‌های دیگر را به عنوان هم‌تراز خود نپذیریم بذر نژادپرستی، جنسیت‌گرایی، و تبعیض به شکل‌های مختلف کاشته می‌شود.

به همین دلیل درک دیگران و داستان‌هایشان برای من از اهمیت زیادی برخوردار است. قصه‌گویان باید یاد بگیرند که روحی انسانی به قصه دیگران ببخشند. دنیایی که در آن زندگی می‌کنیم بر اساس دوگانگی و تبعیض بنا شده است و فرهنگ به ابزاری جنگی تبدیل شده است اما باید بدانیم فرهنگ محلی برای جنگ نیست بلکه راهی برای ارتباط انسان‌هاست.”

شافاک معتقد است از سال ۲۰۱۶ وارد مرحله جدیدی از تاریخ شده‌ایم و نویسندگان غربی هم تلاش می‌کنند از خطراتی که دموکراسی را تهدید می‌کند بنویسند: “به نظر من یک نویسنده باید از سیاست و قدرت سر دربیاورد‌. این شعار قدیمی درست است که شاید شما به سیاست علاقه‌مند باشید اما سیاست به شما علاقه‌مند است.”