استقبال از اتوبوس خوابی برای نشنیدن خبر یخ زدن کارتن خواب ها!

سمیه جاهد عطائیان، روزنامه نگار ،تمام طول شب نزدیک درهای بسته مترو مچاله شده، کارتن سیاه و کثیفی همراه با پتوی چرک آلودی زیر و رویش را پوشانده بود. ساعت های طاقت فرسای نیمه شب را به امید شروع شدن ساعت کاری مترو سپری کرده است.درست مثل تشنه ای که سراب دیده، نسیم گرمای ایستگاه باز شده مترو را روی پوست زمختش حس کرده. توانسته لحظاتی هر چند کوتاه چشم بر هم گذارد و حتی احساس کند که شب و زمان استراحت رسیده است. سراغش می روم که هم کلامش شوم، بالای سرش می استم. خواب است. دهان بی دندانش پف و ازز باد خالی می شود. نزدیکش که می شوم چشمهایش را سریع باز می کند. انگار می ترسد. وقتی زنی را بالای سرش می بیند می خندد… آرام و بی جان از روی زمین و سنگ سرد بلند می شود. کسی چه می داند شاید یاد مادر، همسر، خواهر و یا حتی دخترش افتاده است. یا حتی برای لحظه ای او را به یاد آنها انداخته باشم. حال و احوالش را می پرسم که می گوید: «خانم چه شده که حال یک لا قبایی مثل من را می پرسید؟» می گویم: «خبرنگارم» می خندد که دیگر بدتر. مگر خبرنگارها سراغ کارتن خواب ها هم می آیند؟

_از چه ساعتی داخل مترو آمدین، می گذارند اینجا بخوابید؟

__ «فکر کنم حوالی ساعت ۶ صبح بود. ساعت دقیق را که نمی دانم. چون همین ساعت ها مترو باز می شود. خداوکیلی ما را بی جا و مکان نکنی. بعد از پارک و خیابان تنها امیدمان اینجاست. اینجا تنها جای امن من است که مسافران همیشه تشر می زنند و یا ماموران را خبر می کنند. بارها هم مامور مترو بیرونم کرده اما من دوباره برگشتم تا شاید چند دقیقه بخوابم. مدتی است که مامور مترو هم سراغم نمی آید. فکر کنم بی خیال شده یا دلش به حالم سوخته است. (می خندد) حالا که مامور مترو نمی آید، خبرنگار آمده است… اینجا راننده های تاکسی و دست فروش ها انقدر برای مسافر و فروش بیشتر داد می زنند که خواب را زهر مارم می کنند…! یک نفر دیگر هم تا چند شب پیش همین جا می آمد و یک ساعتی از خواب بیهوش می شد اما نمی دانم چرا دیگر نیامد…»

به او اطمینان می دهم که خطری برایش ندارم، تا اینکه از هزاران مشکل و درد حرف می زند. از اعتیادی می گوید که وقتی دچارش شد، دار و ندار و زندگی اش را هم دود کرد. از زنش می گوید که وقتی زندان بود، غیابی طلاق گرفت و حالا هیچ خبری از او ندارد، دلش نمی خواهد شبها در مراکز شهرداری بخوابد اما بارها او را به گرمخانه تحویل دادند و فردای آ نروز باز به مرکز نرفته و خودش را به سختی از گشت های شهرداری مخفی کرده است…!

درد دلهایش زیاد است و من نمی خواهم بیش از این از گذشته اش بگوید، بد خواب شود و یا خاطره های تلخ و شیرینش تداعی شود. این کلمات را که کنار هم می چینم، با خودم می گویم کاش با روایت این جملات و خواندنشان توسط مسئولان شهری، جای خواب موقت و محدود این افراد بی خانمان و بی سرپناه در گوشه- کنار ورودی ایستگاه های مترو ممنوع نشود. اما سر تیتر و خبرهای دی ماه سال گذشته مثل زیر نویس فیلم ها از ذهنم رد می شوند.

مانورهای رسانه ای و خبرهای فضای مجازی بعد از افشای اتوبوس (بی آرتی) خوابی میان افراد بی خانمان، معتادان متهاجر، کارگران فصلی و … همراه با آمارهای ضد و نقیض آنها از سوی نیروی انتظامی، ستاد مبارزه با مواد مخدر، بهزیستی، شهرداری و مراکزشان (مددسراها، مراکز ماده ۱۶، گرمخانه ها) ذهنم را مشغول می کند. هوا سرد شده، سوز دارد و هر سال با سرمای هوا روایتی تازه و تلخ رسانه ای می شود؛ یک سال از گور خوابی گفته و تصاویرشان رسانه ای می شود، سال دیگری زیر پل خوابی، ماشین خوابی، اتوبوس خوابی، کانال خوابی و … به روایت هایی تلخ برای فصول سرد سال اضافه می شوند. حالا هم ممکن است پدیده دیگری از کارتن خوابی در تهران یا شهرهای دیگری آغاز شده باشد که هنوز در رسانه ها و میان افکار عمومی در فضای مجازی افشا نشده باشد.

یادمان هست که زمزمه استفاده از حسینیه ها، صحن و شبستان مساجد برای افراد بی خانمان و کارتن خواب یکی از راهکارهای مطرح شده بعد از افشای وجود بی آرتی خوابی در تهران بود که چوب مخالفت و انتقاد روی آن زده شد. به جز مصلایی در اصفهان، درهای دیگری از این اماکن در تهران و شهرهای دیگر به روی افراد فقیر، بی خانمان و کارتن خواب باز نشد و پرونده نیمه گشوده آن خیلی زود در تمام شهرها مسکوت ماند. همچنان وضعیت اسکان موقت افراد بی خانمان در استان های دیگر نامشخص بوده و برنامه های پایتخت به دلیل اعمال فشار رسانه ها در این حوزه تا حدودی شفاف تر است اگرچه هنوز بی خانمان یا افراد دارای اعتیادی هستند که شب های سرد را در خیابان سپری می کنند و نمی خواهند به مراکز ماده ۱۶ و حتی مدد سراهای شهرداری بروند. با آنکه برای اسکان چند ساعته افراد بی خانمان در حرم امام خمینی نیز موافقت شده بود اما در عمل اتفاقی هم در این حوزه رخ نداد.

بر کسی پوشیده نیست که اتوبوس خوابی همچنان در شهر رواج دارد اما مسئولان شهری همراه با تبلیغ از افزایش ظرفیت و تعداد گشتهای حامی شهر در تهران اصرار دارند که تدارکِ اتوبوس های گرم برای بی خانمان ها با معضلی به نام اتوبوس خوابی متفاوت است. انگار شنیدن خبر اتوبوس خوابی از شنیدن خبرهایی مثل، سوختن ۲ کارگر در آتش ( ۵ آذر ۱۳۹۰) و یا مرگ ناگوار ۲ کارتن خواب زیر بتن (۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۶)، یخ زدن ۲ کارتن خواب در سرما ( ۲۸ آذر ۱۴۰۰) و خبرهای تلخ دیگری که ممکن است به دلیل مجهول بودن هویت افراد بی خانمان، رسانه ای نشده باشد، خوشایند تر است…

به هر حال سقفی از آهن و فضای گرم چند ساعته ای تدارک دیده شده تا این روزها بیخانمان ها یخ نزنند اما کاش هرگز آنقدر گوشهایمان از اخبار تلخ پر نشود که در مقابل شنیدنشان میان بد و بدتر، یکی را انتخاب کنیم…!

منبع : شرق