از «دستگیری مائده هژبری» تا «برخورد با شاخ های اینستاگرام»: فیلترینگ نزدیک است؟

مائده هژبری رقصند ۱۹ ساله تهرانی به همراه شماری از دوستانش (شاداب، الناز قاسمی و کامی) توسط پلیس فتا استان تهران اخیرا بازداشت و مستندی به نام بیراهه با همکاری گروه اجتماعی شبکه اول سیما درباره اعترافات این افراد و فعالیت های آنان در فضای مجازی منتشر شد که بازتاب های گسترده ای در رسانه های داخلی و بین المللی داشته است. بازداشت این دختر نوجوان و پخش اعترافات ایشان درباره شرکت در پارتی های مختلط و شیوه آماده سازی فایل های رقص و ارسال آن در شبکه های اجتماعی و شمار فالورهای وی در چند ماه اخیر، مصداق هایی برای ترویج و تبلیغ فعالیت های مجرمانه در فضای مجازی و اطلاع رسانی آن در رسانه ملی تلقی شده و با انتقاد شماری از چهره های سیاسی و فرهنگی کشورمان مواجه شد.

حسام الدین آشنا، عضو شورای نظارت بر صداوسیما، در واکنش به پخش اعترافات «مائده هژبری» دختر جوانی که به اتهام پخش فیلم‌هایی از رقص خود در صفحه‌ی اینستاگرامش بازداشت شده بود، گفت: شورای نظارت بر صدا و سیما این امکان را فراهم می‌کند تا به هر شکایتی از طرف افراد در مورد عدم رضایت‌شان نسبت به پخش تصاویر آنان در تلویزیون رسیدگی کند.

حجت‌الاسلام محمدرضا زائری روحانی و کارشناس فرهنگی اجتماعی نیز نقد خود را به انتشار مستند اعترافات مائده هژبری در صفحه اینستاگرام خود این گونه نوشته است: قرن‌ها ادبیات اباحی و جنسی آیا چیزی از اقتدار و صلابت فکر دینی کاست؟ غالب شعرا هزلیات دارند و غالب تصویرگران نقش‌هایی که قابل نشر نیست! قرن‌ها مردم رقصیدند و برهنه شدند و رفتند و آمدند، اما دین آسیبی ندید! چرا بزرگان مدعی این نکته ساده و کوچک را نمی‌فهمند؟ آنچه دین و ایمان را متلاشی و نظام را نابود می‌کند لرزش کمر دختری نوجوان نیست، لغزش قلم قاضی کهنسال است!

اینستانوشته آناهیتا نعمتی نسبت به دستگیری مائده هژبری

شهاب اسفندیاری، رئیس دانشکده صدا و سیما نیز در واکنش به انتشار اعترافات رقصند نوجوان (مائده هژبری)،  به غیر اخلاقی و غیرحرفه ای بودن و هزینه سنگین این فیلم مستند پخش شده از شبکه اول سیما اذعان کرده است. آناهیتا نعمتی، هنرپیشه سینما و تئاتر کشورمان نیز در صفحه ۶۰۰ هزار فالوری خود نسبت به انتشار مستند اعترافات مائده هژبری ودوست پسر و دوستانش واکنش نشان داد و این رفتار را با برخی از رفتارهای انجام شده در دهه شصت مقایسه کرد. اینستانوشته ای که بیش از ۵۰ هزار لایک و کامنت به همراه داشته است.

واکنش پرستو صالحی به پخش اعترافات رقصند جوان در شبکه اول سیما

پرستو صالحی، هنرپیشه سینما نیز با انتشار بخشی از اعترافات مائده هژبری که در حال گریه موضوعاتی را در مستند تهیه شده ارائه میکند، به این رویه رسانه ملی در انتشار گزارشات اجتماعی و فرهنگی به شدت انتقاد کرد و از مسئولان صدا و سیما خواست تا اعترافات مفاسد اقتصادی را در فیلم های مستند پخش کند.

واکنش تهمینه میلانی به انتشار مستند اعترافات مائده هژبری، رقصنده نوجوان از شبکه اول سیما

تهمینه میلانی، کارگردان صاحب سبک سینمای ایران نیز با انتشار ویدیویی از مائده هژبری، نوجوان دستگیر شده که ۲.۵ میلیون بار دیده شد نوشت: عمل صدا و سیما در پخش صحنه نمایش عجز « مائده » در مقابل دوربین ضد انسان ، بالاخره مورد اعتراض برخی از روزنامه ها و شخصیت های سیاسی هم قرار گرفت.

پاسخ مدیرکل روابط عمومی صدا و سیما به انتقاد از پخش اعترافات شاخ های اینستاگرام

تصویری از اینستانوشته پر بیننده مدیرکل روابط عمومی صدا و سیما . محمد حسین رنجبران حدود ۳۰ هزار فالور دارد

محمد حسین رنجبران، مجری معروف و مدیرکل جدید روابط عمومی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در واکنش به برخی فض اسازی‌ها درباره مستند «بیراهه» که از شبکه یک سیما درباره آسیب‌های فضای مجازی پخش شده است و حواشی زیادی نیز در فضای مجازی به دنبال داشت، گفت: وظیفه ذاتی رسانه ملی و خواست مردم بویژه خانواده‌هاست که اطلاعات بیشتری درخصوص آسیب‌های فضای مجازی داشته باشند و نباید وقتی مسئولان مربوط در حوزه فضای مجازی به وظایف‌شان در ساماندهی فضای مجازی عمل نمی‌کنند ما دست روی دست بگذاریم و برنامه‌های آگاهی بخش به خانواده‌ها ارائه نکنیم.

از مائده هژبری تا شاخ های اینستاگرام

مائده هژبری به دلیل رفتار مغایر با شئونات و عرف جامعه در شبکه های اجتماعی و تبلیغ آن توسط پلیس فتا بازداشت شد و واکنش ها به بازداشت این فرد و پخش اعترافات او و دیگر دوستان و کاربرانی که در رسانه ها از انها به عنوان شاخ های اینستاگرام یاد می شود، همچنان ادامه دارد و بخشی از فضای رسانه ای کشور را در روزهای پایانی تیر ماه ۹۷ به خود اختصاص داده است. به نظر می رسد پس از حماسه آفرینی های تیم ملی فوتبال کشورمان در جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه، کلید واژه شاخ های اینستاگرام و ارز مسافرتی و بازار ثانویه، سه کلید واژه و ترند مهم سایبری کشور به شمار می رود که توجه ده ها میلیون کاربر ایرانی جامعه اطلاعاتی را به سمت خود معطوف کرده است.

شاخ های اینستاگرام مثل گولاخ های سکو استقلالی ها یا پرسپولیسی ها، بخشی از واقعیت های جامعه امروز ایران و جهان هستند که همانطور که الکی الکی محبوب می شوند، در زمان کوتاهی تبدیل به اینفلوئنسرهای شبکه های مجازی  شده و طیفی از کاربران به نسبت خردسال و جوان این شبکه را با خود همراه میکنند. دنیای فشن بلاگرها و فود بلاگرها که ترندی مهم و تاثیرگذاری در شبکه های اجتماعی به خصوص در اینستاگرام است را میتوان در این راستا تفسیر کرد. شاخ های اینستاگرام، الزاما از رفتارهای مغایر با شئونات اخلاقی و عرفی جامعه برای مطرح شدن و دیده شدن بیشتر استفاده نمیکنند. اما ماهیت فعالیت و اطلاع رسانی آنان در اکو سیستم ۱ میلیارد کاربره اینستاگرام سبب می شود تا در کمترین زمان، پیام و محتوای آنها به افراد مختلف منتقل شود و ماه به ماه بر شمار مخاطبانشان افزوده شود.

برخی از شاخ های اینستاگرام در داخل و خارج از کشور، بازدید کننده به مراتب بیشتری از شبکه های تلویزیونی و نشریات سنتی در طول روز دارند و واکنش های آنان به برخی موضوعات، از مواضع مسئولان سیاسی و فرهنگی آن جامعه بیشتر است. باید واقعیتی به نام شاخ های اینستاگرام و گولاخ های مجازی را پذیرفت. پاک کردن صورت مساله، کمکی در حل آن  نمیکند. برای کاهش میزان ضریب آسیب پذیری جامعه اطلاعاتی ایران از پدیده گولاخ ها و شاخ های اینستاگرام، باید سطح فرهنگ و سواد رسانه ای جامعه را ارتقا داد و روش های آسیب پذیری مجازی و اقدامات مجرمانه در این حوزه را به کودکان و نوجوانان در کتاب های درسی آموزش داد.

اینکه صدا و سیما با انتشار چنین مستند بیست و چند دقیقه، رقصنده نوجوانی را به صورت غیر مستقیم در کانون توجه ملی و بین المللی قرار دهد، رهیافتی اخلاقی و علمی و آموزنده برای جامعه ندارد و تنها زمینه و بستر برای محبوبیت این افراد الکی معروف! فراهم شده و در ارتقا میزان محبوبیت رسانه ملی تاثیر منفی خواهد داشت. چه خوب است که آسیب های شبکه های اجتماعی در هر سطحی و مقولات این حوزه از شاخ های اینستاگرام گرفته تا کسب و کارهای مجازی و فرصت های این حوزه به صورت شفاف و رک در برنامه های سیما در اختیار مخاطبان قرار گرفته و در روزگاری که برخی از هموطنان با بیکاری، داغ نان شب، آب شرب و محیط زیست سالم مواجه هستند، نه بازی ها جدی شود و نه جدی ها بازی!

سایت پلیس فتا: cyberpolice.ir

اگر چه انتقادات به رسانه ملی درباره پخش این مستند زیاد است، اما نباید فراموش کرد که پلیس فتا ایران، چشم همیشه بیدار پلیس در فضای اینترنت بوده و تا کنون ده ها هزار مجرم سایبری و کلاهبردار اینترنتی را رهگیری، شناسایی و دستگیر کرده است و با هزاران هتک حرمت و صدها میلیارد ریال کلاهبرداری مقابله کرده است. انتشار مستند اعترافات مائده هژبری نشان داد که جامعه امروز ایران برای انتشار مستند اعترافات مفاسد اقتصادی و اخلال گران نظام اقتصادی در بازار و فضای مجازی و فرهنگی جامعه بیش از هر چیزی استقبال میکند.

نظر شما درباره بازداشت شاخ های اینستاگرام و برخورد با مجرمان سایبر چیست؟