اختلال انزال پس گرد در مردان چیست
انزال پس گرد، اختلال انزال در مردان به شمار میآید. انزال زودرس، انزال دیررس، عدم وجود انزال و انزال دردناک نیز اختلال انزال مردان هستند.
اختلال در انزال مردان شایعترین اختلال جنسی در مردان میباشد. اختلال در انزال میتواند به ۵ شکل ظاهر گردد:
انزال زودرس
انزال دیررس
انزال پس گرد
عدم وجود انزال
انزال دردناک
در انزال پس گرد، منی به هنگام انزال به خارج از بدن نمیریزد، بلکه بطرف عقب رفته و وارد مثانه میشود و با ادرار دفع میشود. در حالت طبیعی بیش از ۹۰ درصد حجم منی را ترشحات پروستات و کیسههای منوی تشکیل میدهند. در ابتدا بطور اختصار مکانیسم ایجاد انزال جهت آگاهی خوانندگان توضیح داده خواهد شد تا در درک و فهم مطالب بعدی کمک کننده باشد.
مکانیسم انزال یک فرایند پیچیدهای است که نیازمند عملکرد هماهنگ سیستم عصبی-عضلانی در مردان میباشد. کلاً حجم منی که معمولاً ۴-۳ میلی لیتر میباشد ناشی از ترشحات پروستات، کیسههای منوی، و بیضهها است.
شاید برخلاف تصور بیشتر مردم نقش بیضهها در ایجاد حجم منی بسیار اندک ولی فوق العاده مهم است. در حدود یک درصد حجم منی را اسپرمها تشکیل میدهند که در بیضهها تولید و از طریق لولههای منی، در مجرای خلفی مرد به ترشحات کیسههای منوی و پروستات اضافه میشوند.
در تعداد قابل توجهی از مردان نابارور که تعداد اسپرم آنها صفر است، تقریباً هیچ تغییری در حجم منی این مردان دیده نمیشود؛ بلکه تنها با آزمایش دقیق است که میتوان به فقدان اسپرم در منی این مردان پی برد.
هنگام رابطه جنسی وقتی مرد به آستانهای از تحریک برسد، ترشحات سه عضو فوق الذکر (پروستات، بیضهها و کیسههای منوی) وارد مجرای خلفی میشوند. ورود این ترشحات به مجرای خلفی تحت کنترل سیستم عصبی خودکار است، یعنی یک مرد نمیتواند آنرا به تأ خیر بیندازد و یا تسهیل بکند.
مثانه در مردان به مجرای خلفی باز میشود تا از طریق مجرا محتویات خود که همان ادرار میباشد به بیرون بریزد. همانطور که میدانیم اگر مثانۀ ما پر باشد، میتوانیم خروج ادرار را کنترل کنیم؛ در غیر اینصورت دچار بیاختیاری ادرار هستیم.
برای جلوگیری از بیاختیاری ادراری دو مکانیسم هماهنگ با هم عمل میکنند
اولی وجود اسفنکتر (ماهیچه تنگ کننده) داخلی یا غیر اردادی است که در گردن مثانه قرار دارد و با باز و بسته شدن خود خروج ادرار از مثانه را کنترل میکند و همانطور که ذکر شد باز و بسته شدن این اسفنکتر غیرارادی و رفلکسی است و تحت کنترل ما نمیباشد.
وقتی مثانه به یک حجم پر شدن خاصی رسید، این اسفنکتر بصورت غیر ارادی باز شده و ادرار وارد مجرای خلفی میشود. ولی بدن ما دارای یک مکانیسم دیگری است که اجازۀ خروج ادرار از مجرای قدامی را نمیدهد و آن اسفنکتر خارجی است که در محل اتصال مجرای خلفی به مجرای قدامی قرار داشته و مجرا را احاطه میکند. این اسفنکتر ارادی بوده و تحت اختیار ما است و ما با منقبض کردن آن، جلوی خروج ادرار را میگیریم و در شرایط مناسب، با شل کردن این اسفنکتر، مثانۀ خود را خالی میکنیم.
هدف از این مقدمۀ نسبتاً طولانی این است که خروج منی نیز از بدن تا حدودی تحت قواعد خروج ادرار از بدن میباشد. هنگام ورود منی به مجرای خلفی، گردن مثانه بطور خودکار بسته میشود تا منی وارد مثانه نشود، بنا به هر دلیلی اگر گردن مثانه توسط جراحی آسیب ببیند و یا از بین برود و یا بعلت اختلال در عصب گیری مثانه، گردن مثانه عملکرد طبیعی خود را از دست دهد، هنگام ورود منی به مجرای خلفی، گردن مثانه باز مانده و منی وارد مثانه میشود. این اختلال در گردن مثانه از خفیف تا شدید متغیر میباشد.
در مواردیکه آسیب متوسط است، گردن مثانه نسبی بسته میشود و مقداری از منی وارد مثانه شده و مقداری بیرون میریزد.
اگر اختلال شدید و کامل باشد (که اکثراً اینگونه است) منی بطور کامل وارد مثانه میشود و سبب ایجاد حالتی میشود که اصطلاحاً به آن “انزال خشک” گویند. یعنی حتی یک قطره منی نیز بیرون نمیریزد.
یکی از علائم اختلال در انزال مردان که بیمار میتواند شک به وجود انزال پس گرد نسبی کند، کاهش حجم منی خروجی و دیگری کدر شدن رنگ ادرار است. انزال پس گرد به خودی خود زیاد از نظر سلامتی مشکل ساز نیست، ولی اکثراً سبب نگرانی زوجین شده و گاهاً مشکلاتی در روابط زناشوئی از نظر روحی و روانی ایجاد میکند. مردانیکه دچار انزال پس گرد هستند، معمولاً در رسیدن به اوج لذت جنسی (ارگاسم) مشکل ندارند و انزال شدن را نیز احساس میکنند، اما منی بجای بیرون ریختن به مثانه سرازیر میشود.
اختلال در انزال مردان و باروری
اما عارضه عمدۀ انزال پس گرد در زوجهای جوان است که میخواهند صاحب فرزند شوند، که این به علت انزال پس گرد از راه طبیعی امکان پذیر نخواهد بود. برای ایجاد مشکل در باروری، انزال پس گرد تمام عیار لازم نیست. در بعضی مردان که تعداد اسپرم آنها اندک است، در صورت وجود انزال پس گرد نسبی، مقداری از مایع منی وارد مثانه میشود و از تعداد کل اسپرمهای خارج شده کاسته میشود. حال در این مردان اگر انزال پس گرد درمان شود، ممکن است تعداد اسپرمهای موجود در منی به اندازۀ کافی بالا رفته و سبب باروری گردد.
حداقل تعداد کل اسپرم (نه تعداد اسپرم در یک میلی لیتر منی) لازم برای ایجاد حاملگی در زمان، حدود ۶۰ میلیون میباشد. به عنوان مثال اگر تعداد اسپرمهای موجود در منی یک مرد ۲۵ میلیون در میلی لیتر و حجم منی وی ۳ میلی لیتر باشد، اگر از ۳ میلی لیتر منی یک میلی لیتر آن وارد مثانه شود، ممکن است سبب ایجاد ناباروری گردد.
راه های تشخیص اختلال در انزال مردان؛ انزال پس گرد
در یک مایع منی تشخیص انزال پس گرد خیلی ساده و توسط آزمایش ادرار صورت میگیرد. به بیمار گفته میشود که بدنبال نزدیکی، نمونۀ ادرار خود را جهت آزمایش به آزمایشگاه ببرد. در مردانی که دچار انزال پس گرد هستند مقادیر متنابهی اسپرم در نمونۀ ادرار گزارش میشود.
در ادامه به مهمترین عواملی که سبب انزال پس گرد در مردان میشوند، به اختصار اشاره خواهد شد
عمل جراحی صورت گرفته بر روی گردن مثانه یا پروستات:
شایعترین علت انزال پس گرد، عمل جراحی پروستات است. انزال پس گرد بعد از عمل جراحی پروستات بسیار شایع است؛ بطوری که ۸۵-۸۰ درصد مردان پس از عمل جراحی پروستات دچار انزال پس گرد میشوند. این عارضه آنقدر شایع است که گاهاً پزشکان فراموش میکنند که قبل از جراحی، این عارضه را به بیمار گوشزد نمایند. هر نوع عمل جراحی که عصب گیری مثانه را مختل سازد، مثل عمل جراحی بر روی ستون فقرات کمری و نخاع، و یا تصادف و آسیب به نخاع، ممکن است سبب انزال پس گرد شود.
استفاده از برحی از داروها:
یکی از مهمترین علل انزال پس گرد، استفاده از بعضی داروها است، که سر دستۀ آنها داروهای ضد فشار خون هستند که سبب شل شدن عضلات جدار عروق میگردند، مثل پرازوسین. یک داروئی به اسم تامسولوسین است که در بزرگی پروستات در مردان مسن، برای کاهش علائم ادراری تجویز میشود. انزال پس گرد با ین دارو نیز شایع است.
برخی از داروهایی که در روانپزشکی مصرف میشوند نیز سبب انزال پس گرد میگردند. لیست این داروها خیلی زیاد است و به راحتی میتوان با قطع یا جایگزین کردن داروی مسبب، انزال پس گرد را درمان کرد. لازم به ذکر است که قطع و یا تعویض دارو بایستی مطلقاً با نظر پزشک معالج باشد. به عنوان مثال قطع دارو های ضد فشار خون خود میتواند عواقب زیانبار شدیدی را به همراه داشته باشد. بنابراین نباید سر از خود اقدام به قطع مصرف داروها نمود
برخی از بیماریها:
برخی از بیماریها خود سبب انزال پس گرد در مردان میشوند که مهمترین آنها، بیماری دیابت یا مرض قند و مولتیپل اسکلروزیس یا همان بیماری MS میباشد. علت آن آسیب به رشتههای عصبی است. دیابت علاوه از اینکه یک علت شایع ایجاد اختلال نعوظ در مردان است، ممکن است سبب انزال پس گرد نیز شود.
در بعضی از بیماریها مثل سرطان پروستات، لگن بیمار را رادیو تراپی یا به اصطلاح عامه، برق میدهند. این اقدام سبب آسیب به اعصاب لگنی شده و ممکن است، ایجاد انزال پس گرد نماید. بسیاری از موارد انزال پس گرد نیازی به درمان ندارند. این اختلال تنها هنگامی که سبب عدم رضایت جنسی در زوجین شود و یا در مواردی که سبب ایجاد مشکل در حاملگی خانمها گردد، باید درمان گردد. اگر علت انزال پس گرد آناتومیک باشد (مثلاً برداشته شدن گردن مثانه توسط جراحی)، درمان گاهاً خیلی مشکل خواهد بود و اگر اینگونه افراد بخواهند صاحب فرزند شوند، بایستی از روشهای لقاح مصنوعی استفاده کرد.