ابهام در سرنوشت «اصلاح سن ازدواج»
به گزارش «بهداشت نیوز» سوم مرداد ماه بود که رییس فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی از تلاش برای افزایش سن دختران و پسران خبر داد. پروانه سلحشوری با بیان اینکه اصلاح سن ازدواج به ۱۶ یا ۱۸ سال مطرح است، گفته بود: «با توجه به نظرات کارشناسی و ارایه نظر وزارت بهداشت و درمان سن ازدواج اصلاح خواهد شد. در حقیقت وزارت بهداشت و درمان باید مشخص کند که فرزندآوری در چه سنی برای دختران آسیب‌زاست و از چه سنی به بعد این امکان برای دختران وجود دارد.» روز گذشته خبری به نقل از یکی دیگر از اعضای فراکسیون زنان مجلس منتشر شد که در آن اعلام شده بود، اصلاح سن ازدواج با مخالفت‌هایی روبه‌رو شده است. در خبری که روز گذشته بارها در شبکه‌های اجتماعی هم دست به دست شد به نقل از طیبه سیاووشی آمده بود: «فقط توانسته‌ایم یک حکم فقهی از آیت‌الله مکارم شیرازی در نقد ازدواج کودکان در سنین پایین دریافت کنیم. آیت‌الله مکارم شیرازی فتوا داد که با توجه به موقعیت مکان و زمان غیر عاقلانه است که دختر ۹ یا ۱۳ ساله ازدواج کند، ولی نیاز به فتواهای بیشتری داریم.»
اما نایب رییس فراکسیون زنان در گفت‌وگو با «اعتماد» اعلام کرد که موضوع اصلاح سن ازدواج با مخالف رسمی و جدی مواجه نشده است و قرار نیست این فراکسیون از ارایه طرح در این خصوص دست بردارد و همچنان جلسات مربوط به این موضوع تشکیل می‌شوند تا به نتایج قطعی برسند. فاطمه ذوالقدر می‌گوید: «فقط مرکز پژوهش‌های مجلس برخی دلایل را آوردند اما نظرات ارایه شده از سوی آنان اتمام حجت نیست و مخالفت خاصی با این طرح در دست تدوین به عمل نیامده است. اشتباه است اگر فکر کنیم که طرح به بن‌بست خورده. برای پیگیری این موضوع راه‌های زیادی وجود دارد و ما همه این راه‌ها را در پیش می‌گیریم، فقط برای رسیدن به نتیجه مطلوب به زمان نیاز داریم. »
به گفته این عضو هیات رییسه کمیسیون فرهنگی مجلس، جلسات و مشورت با حقوقدان‌ها و مرکز پژوهش‌های مجلس همچنان ادامه دارد تا در مرحله اول جلوی ازدواج کودکان زیر ۱۳ سال به صورت قطعی گرفته شود: «ازدواج زیر ۱۳ سال با اذن پدر صورت می‌گیرد و مواردی هستند که پدر خانواده به دلیل اعتیاد یا فقر اجازه ازدواج می‌دهد و در چنین مواردی معمولا شکایتی هم به دادگاه ارایه نمی‌شود که از این طریق بتوان جلوی چنین مواردی را گرفت. خود مرکز پژوهش‌های مجلس هم قبول کرده است که در موارد اینچنینی خلأ وجود دارد و دست اولیای امر برای چنین مواردی باز گذاشته شده.
همین می‌شود که مثلا دختر ۹ ساله‌ای را به عقد مرد ۶۰ ساله درمی‌آورند و چنین اتفاقاتی در نهایت منجر به طلاق و ایجاد انواع آسیب‌های اجتماعی می‌شوند.» ذوالقدر می‌گوید که اولویت اولیه این طرح پیشگری از این نوع ازدواج‌ها است چرا که ازدواج در سن زیر ۱۳ سال سبب صدمه به کودکان می‌شود: «در همین رابطه به لحاظ پزشکی هم در حال بررسی هستیم تا مشخص شود که سن مناسب برای فرزندآوری مشخص شود تا جلوی لطماتی که به دختران کم‌سالی که ازدواج زودهنگام دارند گرفته شود. این نوع ازدواج‌ها هنوز در برخی نقاط کشور مانند سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کردستان و… انجام می‌شود و در مواردی در بخش‌هایی از کشور مانند ایلام متاسفانه به خودسوزی می‌انجامند. برای همین است که ازدواج زیر ۱۳ سال نباید به هیچ‌وجه امکان‌پذیر باشد.»
با توجه به اینکه در قوانین بسیاری از کشورها ۱۳ سال هم در تعریف سنین کودکی محسوب می‌شود، اعضای فراکسیون زنان قرار است که بر بالا بردن سن ازدواج و نزدیک کردن آن به سن ۱۵ یا ۱۶ سال کار کنند. ذوالقدر می‌گوید که با توجه به اینکه لایحه حمایت از حقوق کودک و نوجوان هم‌اکنون در کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس در دست بررسی است امید این وجود دارد که مجلس به تعریفی دقیق از سن و تعریف کودکی برسد و بر اساس آن بتوان بر بالاتر بردن سن قانونی ازدواج کار کرد: «برای سن ازدواج و اینکه چقدر می‌توان حداقل سن را از ۱۳ سال بیشتر برد به دنبال ادله قانونی هستیم. نداشتن تعریف دقیق از سن کودکی یکی از مشکلاتی است که هنوز حل نشده اما امیدواریم مطرح شدن لایحه حمایت از حقوق کودک و نوجوان به پیشبرد این موضوع کمک کند چون هنوز بر سن کودکی به اجماع نرسیده‌ایم و برای مشخص شدن عدد مورد نظر هنوز احتیاج به انجام کارهای کارشناسی هست.»
