آنتی اکسیدان های گیاهی برای محافظت از پوست

پیری پوست فرآیند پیچیده ای است که تحت کنترل عوامل داخل بدن و خارج بدن می باشد.

عوامل خارجی شامل تابش اشعه نور، استعمال دخانیات، آلودگی های محیطی و غیره می باشد.

هنگامی که پوست در معرض تماس با اشعه UV قرار گیرد میزان تولید گونه های اکسیژن فعال (ROS) در آن افزایش یافته و تصور می‌شود که این گونه های اکسیژن فعال موجب ایجاد استرس اکسیداتیو و آسیب اکسیداتیو ناشی از تابش نور به پروتئین ها و سایر ماکرومولکول ها در پوست می‌شوند.

داده های زیادی نشان می دهند که آنتی اکسیدان های گیاهی از طریق مسیرهای پیام رسانی متعددی اثرات ضد تکثیری، ضد التهابی، ضد رگ زایی، و ضد سرطانی را اعمال می نمایند.

چای سبز

چای، متداول ترین نوشیدنی مصرفی انسان ها بوده وحاوی ترکیبات پلی فنلی شناخته شده به نام کاتچین ها است.

تمام این پلی فنل ها به عنوان آنتی اکسیدان با قدرت متفاوت عمل نموده و می توانند گونه های اکسیژن واکنش پذیر را خنثی کنند.

کاربرد موضعی و یا تغذیه خوراکی چای سبز موجب محافظت در برابر سرطان زایی ناشی از تابش نور می شود.

ثابت شده است که تجویز خوراکی چای سبز دم کرده به شکل تنها، ضایعات و زخم های آفتاب سوختگی ناشی از تابش اشعه نور، شروع و روند تومورهای پوستی را مهار می کند.

انار

میوه انار (Punica granatum) به صورت تازه و آب میوه به مدت چندین قرن در فرهنگ های باستانی به منظور اهداف طبی مصرف شده است.

انار یک منبع غنی از دو نوع ترکیب پلی فنلی آنتوسیانین ها و تافین های قابل هیدرولیز است.

سایر فلاونوئیدهای موجود در انار شامل کوئرسیتین و گلیکوزیدهای لوتئولین می باشد.

انار دارای خواص قوی آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و ضد سرطانی می باشد.

مصرف انار و عصاره آن از استرس اکسیداتیو ایجاد شده جلوگیری نموده و آسیب DNA را کاهش می دهد که بدین وسیله سلول ها را از ایجاد آپوپتوز ایجاد شده ناشی از تابش نور محافظت می نماید.

همچنین اخیراً گزارش شده است که عصاره انار از تومورزایی ایجاد شده ناشی از تابش اشعه UV در پوست و واکنش های التهابی و رگ زایی، محافظت می نماید.

تجویز موضعی و خوراکی انار برای انسان ها اثر پیشگیری کنندگی لوسیون ها و یا کرم های ضدآفتاب را تقویت نموده و موجب محافظت پوست از تابش اشعه UV می گردد.

یک کارآزمایی بالینی دوسوکور نشان داد که دریافت خوراکی انار از ایجاد رنگ دانه دار شدن پوست انسان ناشی از تابش اشعه UV جلوگیری می نماید.

انگور (رزوراترول)

رزوراترول، یک فلاونوئید پلی فنلی بوده که در تخم ها و پوست های انواع انگور، انواع بادام زمینی و توت یافت می شود.

مطالعات نشان داده اند که رزوراترول دارای خواص قوی آنتی اکسیدانی، ضد التهابی، ضد تکثیری می باشد.

کاربرد موضعی لوسیون های حاوی رزوراترول به پوست منجر به مهار قابل توجهی در میزان بروز تومور و تأخیر در بروز تومورزایی می شود.

در سال های اخیر، به دلیل خواص رزوراترول در به تأخیر انداختن پیری پوست رزوراترول با علاقه مندی بیشتری تولید شده است.

خار شتر (سیلی مارین)

سیلی مارین یک فلاونوئید پلی فنلی جدا شده از شیره گیاه خارشتر است.

شیره خارشتر متعلق به خانواده گل مینا بوده که شامل انواع گل آفتاب گردان، انواع خارشتر، گنگرفرنگی (آرتیشو) می باشد.

سیلی مارین ترکیبی از چندین فلاونولیگنان از جمله سیلی بین، سیلی کرستین، سیلی دبانین و ایزو سیلی بین می باشد.

ثابت شده است که درمان با سیلی مارین میزان تخلیه گلوتاتیون و تولید ROS و همچنین میزان پراکسیداسیون لیپید در سلول های پرتودهی شده توسط نور شدید را کاهش می دهد.

اثرات آنتی اکسیدانی و ضد سرطان زایی سیلی مارین و ترکیب فعال آن یعنی سیلی بینین در سرطان زایی ناشی از تابش نور به اثبات رسیده است.

کاربرد موضعی سیلی مارین قبل از تماس با اشعه UV، میزان بروز تومور، تعدد تومور، و میانگین حجم تومور را به طور معنی داری کاهش داد.

علاوه بر این، کاربرد موضعی سیلی مارین از بروز ادم پوستی، تشکیل سلول آفتاب سوخته، آپوپتوز القاء شده توسط اشعه UV جلوگیری به عمل آورد.

این مطالعات نشان می دهند که کاربرد موضعی سیلی مارین احتمالاً از طریق ویژگی های آنتی اکسیدانی قوی آن در مراحل مختلف کارسینوژنز القاء شده توسط تابش اشعه UV محافظت قابل توجهی را فراهم می آورد.

سویا (جنیستئین)

جنیستئین، یک ایزوفلاون مشتق از سویا بوده که بسیار زیاد مورد توجه قرار گرفته شده است به دلیل این که اثرات آنتی اکسیدانی و ضد سرطانی در پوست دارد.

هر چند که لوبیای سویا حاوی تعداد زیادی از ترکیبات با فعالیت های ضدسرطانی می باشد اما جنیستئین قوی ترین آنها است.

درمان پوست با جنیستئین قبل از تماس با اشعه UV باعث کاهش تعداد سلول های آفتاب سوخته می شود.

کاربرد موضعی محلول های حاوی جنیستئین پوست را از آسیب ناشی از تابش نور القاء شده توسط اشعه UVخورشید محافظت می نماید.

همچنین جنیستئین یک پتانسیل قوی برای کاهش واکنش التهابی ادم داشت و از بروز حساسیت شدید تماسی القاء شده توسط دوزهای متوسط تابش اشعه نور جلوگیری می کند.

زردچوبه (کورکومین)

ویژگی های متعدد بیولوژیکی ماده رنگی زردچوبه و نداشتن سمیت آن حتی در زمان تجویز دوزهای بالاتر آن باعث شده که مطالعه اثر آن در سرطان های پوست و سایر بیماری های پوستی جالب به نظر برسد.

ثابت شده است که ماده رنگی زردچوبه دارای طیف گسترده ای از خواص دارویی از جمله خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهابی، ضد تکثیری، ضد سرطان زایی، ضد میکروبی و التیام دهنده زخم بوده و به علت دارا بودن این خواص کاربردهای بالینی بسیاری را داشته است.

اساس مولکولی اثر پیشگیری کنندگی شیمیایی ماده رنگی زردچوبه به دلیل اثر آن بر روی چندین هدف از جمله فاکتورهای رونویسی، ژن های آپوپتوزی، تنظیم کننده های رشد، تنظیم کننده های رگ زایی و مولکول های چسبنده سلول می باشد.

سبزیجات کلمی (سولفورافان)

سولفورافان یک ایزوتیوسیانات موجود در گیاهان خانواده چلیپائیان از قبیل بروکلی، و جوانه های بروکلی بوده که از طریق مکانیسم های متعدد اثرات ضد سرطانی را اعمال می کنند.

سولفورافان دارای ویژگی های آنتی اکسیدانی، پیش آپوپتوزی، ضد التهابی و ضد تکثیری می باشد. مطالعات اخیر نشان داده اند که استعمال موضعی عصاره جوانه های بروکلی حاوی سولفورافان منجر به مهار معنی دار بروز کارسینوژنز پوست ناشی از تابش اشعه UV می گردد.

استعمال موضعی عصاره جوانه بروکلی حاوی سولفورافان بر روی پوست موجب افزایش آنزیم های محافظت کننده سلول می گردد.

در یک مطالعه دیگر، پژوهشگران نشان دادند که استعمال موضعی عصاره جوانه بروکلی غنی از سولفورافان از ایجاد التهاب و ادم ناشی از تابش اشعه UV محافظت نموده و میزان حساسیت به قرمزی پوست ناشی از تابش اشعه UV را کاهش می دهد.
گوجه فرنگی (لیکوپن)

رنگ دانه قرمز رنگ لیکوپن، فراوان ترین کارتنوئید در گوجه فرنگی است.

نتایج بدست آمده از مطالعات نشان داده اند دریافت رژیمی رب گوجه فرنگی غنی از لیکوپن برای مدت ۱۰ هفته سطوح لیکوپن سرم در انسان را افزایش می دهد و موجب محافظت در برابر ایجاد قرمزی پوست ناشی از تابش اشعه UV در انسان می گردد.

سبزیجات سبز برگ (لوتئین/ زیاگزانتین)

لوتئین و زیاگزانتین، کاروتنوئیدهای موجود در سبزیجات برگدار سبز با خصوصیات قوی آنتی اکسیدانتی می باشند.

از طریق اندازه گیری میزان پوستی در برابر تابش اشعه UV مشخص گردید که تجویز خوراکی لوتئین در مقایسه با استعمال موضعی این آنتی اکسیدان اثر محافظت کنندگی بهتری را در بر خواهد داشت.

همچنین به دنبال مکمل دهی رژیمی، لوتئین در پوست تجمع یافته و از میزان تولید ROS متعاقب در معرض قرار گرفتن با اشعه UVکاسته می شود.

مرکبات (ویتامین C)

ویتامین C موجود در مرکبات به عنوان یک آنتی اکسیدان محلول در آب ، باعث خنثی سازی ROS می گردد.

تحقیقات نشان داده اند که مصرف اسید اسکوربیک باعث کاهش لک های قهوه ای وابسته به پیری می شود.

همچنین ثابت شده است که ویتامین C در روند کلاژن سازی پوست نقش دارد، در نتیجه الاستیسیته پوست را افزایش می دهد.

بادام تلخ (ویتامین E)

ویتامین E در بسیاری از مواد غذایی مانند آجیل، روغن ها و سبزیجات وجود دارد و در پوست ذخیره می شود.

خاصیت چربی دوستی ویتامین E باعث می شود که استفاده موضعی آن در لوسیون ها و پمادها نیز باعث حفظ پوست در برابر باکتری های محیطی گردد.

همچنین ویتامین E با ایجاد لایه ای بر روی پوست، از خشکی آن چلوگیری می کند.

مطالعات نشان داده اند که کمبود ویتامین E باعث افزایش پراکسیداسیون لیپیدی در پوست می شود، در نتیجه آسیب اکسیداتیو به پوست افزایش می یابد.

نتیجه گیری

براساس نتایج بدست آمده از تعداد زیادی از مطالعات آزمایشگاهی و اپیدمیولوژیک مشخص شد که آنتی اکسیدان های گیاهی اثرات ضد التهابی، ضد سرطانی و ضد پیری زودرس ناشی از تابش اشعه UV را اعمال می کنند.

آنتی اکسیدان های گیاهی مطرح شده اختلال در عملکرد مسیرهای سیگنال دهی سلول را برطرف نموده و فرآیندهای گوناگون بیوشیمیایی القاء شده یا واسطه گری شده توسط تابش اشعه ماوراءبنفش خورشید را بر هم می زند.

این بیانگر و نشان دهنده این است که آنتی اکسیدان های گیاهی خاص می توانند برای هدف مشخص و وقایع مولکولی شناخته شده به منظور پیشگیری و درمان تعدادی از اختلالات پوستی انسان از جمله سرطان پوست و پیری زودرس استفاده شوند.

بنابراین، استفاده از آنتی اکسیدان های گیاهی به شکل منابع رژیمی و یا استفاده روزانه مکمل دهی محصولات مراقبت کننده از پوست و یا مالیدن کرم یا لوسیون حاوی آنتی اکسیدان های گیاهی می تواند یک رویکرد مؤثر برای کاهش آسیب پوستی و یا سایر اختلالات پوستی ناشی از تابش پرتو UV خورشید باشد.