آلوده ترین شهرهای جهان؛ صدرنشینی مقتدرانه هند و بهبود شرایط تهران نسبت به سال ۲۰۱۷

بر اساس یک گزارش جدید، از ۱۰ شهر بسیار آلوده جهان ۷ مورد آن ها از شهرهای هند هستند و وضعیت شهرهای چین که در گذشته آسمانی پر از دود داشتند در حال بهتر شدن است. این گزارش نشان می دهد که گوروگرام (Gurugram) که یکی از محله های حومه شهر دهلی نو، پایتخت هند، است آلوده ترین شهر جهان شناخته می شود و شاخص کیفیت هوا در این منطقه در سال ۲۰۱۸ به عدد ۱۳۵٫۸ رسیده که سه برابر بیشتر از آستانه ای است که آن ها را حداقل میزان لازم برای سالم بودن هوا می دانند.

در دو ماه از سال گذشته، شاخص کیفیت هوا (شاخصی که بر اساس میزان ریزآلاینده ها یا ریزگردها در هوا تعیین می شود) در گوروگرام بالای ۲۰۰ بوده است که بر اساس شاخص های معتبر سلامت بین المللی «بسیار ناسالم» توصیف شده و در صورت قرار گرفتن در معرض آن، انسان را با مشکلات بسیار جدی در زمینه سلامت مواجه خواهد ساخت. دومین شهر در این گزارش شهر قاضی آباد در هند است و جایگاه سوم نیز در اختیار شهر فیصل آباد پاکستان قرار گرفته است. آلوده ترین شهر ایران در این گزارش شهر اندیمشک است که در رتبه ۲۳۰ اُم آلوده ترین شهرهای جهان قرار دارد.  بعد از آن شهر مشهد است که در رتبه ۳۶۹ قرار می گیرد.  اصفهان نیز شهر بعدی ایران است که در رتبه ۴۴۱ قرار گرفته است. در کمال ناباوری در این گزارش، تهران شرایط بهتری نسبت به دیگر سه شهر ایرانی داشته و در رتبه ۴۷۴ قرا دارد که آلودگی هوای آن در سال ۲۰۱۸ نسبت به سال قبل از آن بهبود یافته است.

بر اساس این گزارش، آلودگی هوا سال ۲۰۱۹ باعث بیش از ۷ میلیون مرگ پیش از موعد شده و برای شهرهای بسیار آلوده نیز عواقب اقتصادی قابل توجهی خواهد داشت. یب سانو، مدیر اجرایی موسسه Greenpeace که در طراحی این گزارش نقش داشته در این باره می گوید: «آلودگی هوا امکان زندگی و آینده ما را به سرقت می برد. علاوه بر از دست رفتن زندگی انسان ها، هزینه از دست دادن نیروی کار در سطح بین المللی از بابت این مشکل به ۲۲۵ میلیارد دلار رسیده و هزینه درمانی آن نیز تریلیون ها دلار خواهد بود. آلودگی هوا تاثیرات بسیار شدیدی دارد، هم روی سلامت و هم روی جیب هایمان». مشکل هوای آلوده در جنوب آسیا بسیار وخیم است.

۱۸ مورد از ۲۰ شهر آلوده ابتدای این فهرست در هند، پاکستان و بنگلادش هستند و بیشترین لاهور، دهلی و داکا که در سال گذشته به ترتیب در رتبه های ۱۰، ۱۱ و ۱۷ این فهرست قرار داشتند بیش از دیگر شهرهای این کشورها شرایط وخیمی را در زمینه آلودگی هوا تجربه می کنند. بر اساس این گزارش، اگر چه فاکتورها و عوامل اصلی آلودگی هوا را باید گرمایش زمین و سوختن سوخت های فسیلی دانست اما تغییرات اقلیمی نیز «تاثیرات آلودگی هوا را از طریق شرایط اتمسفری و افزایش آتش سوزی در جنگل ها تشدید کرده اند». سانو می گوید: «چیزی که واضح است این است که مقصر معمول در سراسر جهان سوزاندن سوخت های فسیلی- زغال سنگ، نفت و گاز- است که با کاهش حجم جنگل ها تشدید شده است. چیزی که باید ببینیم این است که رهبرانمان از طریق برای گذار از سوخت های فسیلی و ارائه اطلاعات واضح و دقیق در مورد کیفیت هوا، جدی تر به موضوع سلامت ما و تغییرات اقلیمی برپدازند، چنانکه بتوان گام هایی برای مقابله با مشکل سلامتی و بحران اقلیمی برداشت».

در حالی که کشورهای جنوب آسیا همراه با چین بدترین کشورهایی هستند که آلودگی هوا را در شهرهای خود تجربه می کنند اما آلودگی هوا یک موضوع بین المللی است. از ۳٫۰۰۰ شهری که در این گزارش مورد بررسی قرار گرفته اند، آلودگی هوا در ۶۴ درصد از آن ها بالاتر از شاخص کیفیت هوای مطلوب و قابل تنفس بوده است. این مقیاس که با نام PM2.5 از آن یاد می شود شامل ذرات آلوده ای مانند سولفات، نیترات و کربن سیاه است که می توانند همراه با هوا به ریه ها و سیستم قلبی عروقی ما نفوذ کرده و در آن ها خانه کنند. قرار گرفتن در معرض چنین ریزگردهای سمی باعث بیماری های ریوی و قلبی عروقی می شود و می تواند عملکردهای شناختی و ایمنی بدن را با مشکل مواجه سازد. تک تک شهرهای نواحی خاورمیانه و آفریقا که در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفته اند، شاخص کیفیت هوایی ناسالم با توجه به شاخص بین المللی داشته در حالی که این آمار در مورد شهرهای جنوب آسیا ۹۹ درصد، جنوب شرق آسیا ۹۵ درصد و در آسیای شرقی ۸۹ درصد بوده است.

این گزارش هشدار می دهد: «با توجه به این که بسیار از مناطق دارای اطلاعات روزآمد در مورد کیفیت هوا نیستند و به همین دلیل در این گزارش به آن ها پرداخته نشده، عدد کلی شهرهایی که آلودگی آن ها بالاتر از آستانه استاندارد بین المللی است بسیار بیشتر خواهد بود». یکی از نقاط مثبت این گزارش شرایط چین است که روزگاری نماد آلودگی هوا در محیط های شهری جهان بود. بر اساس این گزارش، میزان متوسط غلظت ریزآلاینده ها در شهرهای چین از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ حدود ۱۲ درصد کاهش یافته و پس از تلاش های گسترده برای کاهش آلودگی هوا در پکن، این شهر از فهرست ۱۰۰ شهر جهان که آلوده ترین شهرهای جهان لقب گرفته اند خارج شده است. آلوده ترین شهر چین در سال ۲۰۱۸، شهر هوتان در غرب دور این کشور بوده است. شهر بائودینگ که روزگاری یکی از آلوده ترین شهرهای این کشور بود، اکنون در رتبه ۳۳ قرار گرفته است.

در سال ۲۰۱۵، ساکنان این شهر گفته بودند که به دلیل آلودگی و وفور دود در هوای شهر، نمی توانند ساختمان های اطرافشان را ببینند. با این وجود، در حالی که وضعیت چین در زمینه آلودگی شهری بهبود یافته اما کشورهای همسایه مانند اندونزی، کره جنوبی، ویتنام و تایلند با افزایش آلودگی هوا و غلطت آلاینده ها مواجه بوده اند. در ژانویه ۲۰۱۹، مقامات شهر بانکوک در تایلند با استفاده از تکنیک بارور کردن ابرها و به کارگیری هواپیماهای مخصوص سعی کردند از آلودگی دائمی هوای شهر بکاهند. در همین ماه، شهرهای متعددی در کره جنوبی، چین و هند نیز از افزایش سطح آلودگی هوا در خود خبر داده اند زیرا سوزاندن سوخت های فسیلی در فصل زمستان باعث افزایش دود و مه آلودگی در این شهرها شده است.