کلاف پیچیده اکران دو فیلم؛ قطع خنده در گیشه؟!

«اکسیدان» همانطور که این روزها در سالن های سینما از مردم خنده می گیرد و با توسل به شوخی با خطوط قرمز و شدت گرفتن شایعات مبنی بر احتمال پایین کشیده شدن آن از پرده، گیشه داغی دارد و حتی در برخی از سینماها تا سه صبح تماشاگر را به سالن های نمایش می کشاند، از سوی دیگر به مذاق برخی حسابی بد و ناگوار آمده است. به ویژه آنکه این «برخی» از جمله نمایندگان مجلس شورای اسلامی به عنوان جزئی از با نفوذترین منتقدان هستند و در کنار «اکسیدان»، با اکران «مادر قلب اتمی» هم مشکل دارند.
تعدادی از این نمایندگان امضاهایشان را هم اخیراً پای متنی خطاب به وزیر ارشاد برای پایین کشیدن دو فیلم مذکور از پرده ثبت کردند. اقدامی که دفاع تلویحی رئیس سازمان سینمایی از آن، به نوعی حمایت مجموعه ارشاد از فیلم های پیش گفته تلقی شد و در ادامه وزیر ارشاد هم به پشتیبانی از آن پرداخت. همین مسئله موجب شد تا اکران دو فیلم ادامه یابد و مثلاً قضیه «خانه پدری» کیانوش عیاری که با فشارهایی مشابه بعد از یکی ـ دو سانس نمایش، متوقف شد، پیش نیاید. با این وصف فشارها از ناحیه های مختلف در تقبیح این دو فیلم، به ویژه «اکسیدان» در حال افزایش است. تا جایی که سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس اواخر هفته گذشته از حضور رئیس سازمان سینمایی در جمع اعضای این کمیسیون برای ارائه توضیح در همین باره خبر داده است.

 وزیر ارشاد و تلطیف مواضع
سید رضا صالحی امیری اگرچه در حمایت از مجموعه تحت امر خود در برابر انتقادها، ادامه اکران «اکسیدان» را بلامانع دانسته، اما در گفت و گوی جدیدتری مواضعی تلطیف شده در قبال مخالفان اتخاذ کرد.
صالحی امیری چهارشنبه گذشته در حاشیه جلسه هیات دولت با اشاره به موضوع نظارت بر اکران فیلم‌های سینمایی اظهار کرد: «همه می‌دانند که فرایند نظارت بسیار قوی بر فیلم‌ها وجود دارد و این نظارت تا مرحله اکران ادامه می‌یابد و در مورد فیلم «اکسیدان» نیز همه مراحل مربوطه طی شده است. نمایندگان مجلس نامه‌ای در زمینه فیلم «اکسیدان» به من نوشتند و نارضایتی داشتند که من جلسه‌ای را با نمایندگان برگزار کردم و قرار شد که آنان ابتدا فیلم را ببینند و بعد از دیدن فیلم جلسه‌ای برای بررسی محتوای آن برگزار شود». وی افزود: «از نظر ما جهت‌گیری کارگردان و تهیه کننده برای دفاع میان اقلیت‌ها و ادیان بوده اما اینکه چه میزان در این هدف موفق بوده‌اند یا نه، بحثی ثانوی است اما نکته مهم اینجاست که ما نمی‌توانیم به صرف یک اعتراض و یک قضاوت یک فیلم را از صحنه اکران خارج کنیم یا موضع خاصی درباره آن داشته باشیم». صالحی امیری تأکید کرد: «وزارت ارشاد سیاستش حمایت از جامعه بزرگ سینمای ایران است و در عین حال به اعمال نظارت بیشتر بر روند فیلم‌ها توجه دارد و آنچه که من می‌توانم وعده کنم این است که مطمئن باشند که ما در عین حمایت از جامعه بزرگ سینمای ایران روند نظارت را هم تقویت کنیم».
در حالی که ایسنا این اظهارات وزیر را منتشر کرد و از قول او نوشت «صرف یک اعتراض و یک قضاوت نمی توانیم یک فیلم را از صحنه اکران خارج کنیم»، در سوی دیگر تسنیم به عنوان یک خبرگزاری اصولگرا که طی دو ـ سه هفته اخیر چند مطلب در ذم «اکسیدان» و «مادر قلب اتمی» منتشر کرده بود، بلافاصله گفت و گویی با سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس ترتیب داد که در آن احد آزادی خواه از فرا خواندن رئیس سازمان سینمایی برای توضیح در این باره حکایت داشت. آزادی‌خواه در این مصاحبه گفت: «هفته آینده رئیس سازمان سینمایی و معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مهمان کمیسیون فرهنگی خواهد بود که یکی از مباحث اصلی آن جلسه درباره فیلمهای «اکسیدان» و «مادرِ قلب اتمی» است». او درباره صحبت‌های وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مورد فیلم سینمایی«اکسیدان» افزود: «صحبت‌های آقای صالحی‌امیری درست بود است، چرا که هر فیلمی که به مرحله اکران می‌رسد، از شورای پروانه نمایش، مجوز اکران دریافت می‌کند و مشکل قانونی ندارد.‌اما بحثی که مجلس شورای اسلامی دارد، این است که قرار نیست هر فیلمی که پروانه نمایش دریافت کرد هیچ اشکالی بر آن وارد نباشد، چنین چیزی ممکن نیست. اعضای شورای پروانه نمایش که معصوم نیستند، در برخی از موارد ممکن است که به خطا بروند، کما اینکه این اتفاق افتاده است، ما در سالهای گذشته هم چنین مشکلی داشته‌ایم. فیلم‌های مشکل‌داری که اکران شدند نیز پروانه نمایش داشتند». وی درباره صحبت‌های سه شنبه گذشته رئیس هیأت مدیره خانه سینما مبنی بر این که «مجلس حق دخالت در امور اکران فیلم‌ها را ندارد؛ چون در شورای پروانه نمایش نماینده دارد»، اظهار کرد: این که رئیس هیئت مدیره خانه سینما اعلام می‌کند مجلس حق دخالت ندارد، وی به قانون مسلط نیست. ما نگران این هستیم که خانه سینما به دست کسانی بیفتد که از مقدمات قانون کشورمان آگاهی نداشته باشد. مجلس در شورای پروانه نمایش عضو ندارد، بارها از من خودم شخصاً از سازمان سینمایی درخواست کرده‌ام که اجازه بدهد کمیسیون فرهنگی مجلس نماینده‌ای در شورای پروانه نمایش داشته باشد؛ اما متأسفانه سازمان سینمایی هنوز زیر بار نرفته است». سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: «مجلس شورای اسلامی حق دخالت در تمام امور را دارد؛ چرا که ناظر است و نظارت آن استصوابی است، در حوزه اجرا ما دخالتی نمی‌کنیم،‌اما در حوزه نظارت داریم و در هر مرحله‌ای که اراده کنیم می‌توانیم اعمال نظارت کنیم. البته درباره فیلم سینمایی«اکسیدان» فعلاً حرکتی انجام نداده‌ایم چون می‌خواستیم که بررسی‌ها کامل شود و اعمال نظرهایمان کارشناسی باشد.هفته آینده رئیس سازمان سینمایی و معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مهمان کمیسیون فرهنگی خواهد بود که یکی از مباحث اصلی آن جلسه درباره فیلمهای «اکسیدان» و «مادرِ قلب اتمی» است».
در همین باره، خبرگزاری خانه ملت، دیروز مطالبی را به نقل از وزیر ارشاد روی خروجی خود قرار داد که با اظهارات او در حاشیه جلسه هیأت دولت در تضاد بود و بوی مفاهمه و نه مواجهه از آن به مشام می رسید.
سیدرضا صالحی امیری در گفت‌وگو با خانه ملت گفت: «مجلس شورای اسلامی راه میانبر برای حل مسائل فرهنگی و هنری کشور است. براساس مبانی قانونی، ساختاری و اندیشه امام(ره) مجلس در راس امور است بنابراین همه قوا باید به خانه ملت پاسخگو باشند». وی با اشاره به حضور هر هفته خود در مجلس شورای اسلامی و دیدار با نمایندگان در روزهای سه‌شنبه‌ و تاکید بر استمرار این دیدارها، گفت: «به لحاظ حقوقی تابعیت دستگاه‌ها از مبانی قانونی مصوب مجلس، الزامی است و همه باید پایبند به قانون باشیم. با توجه به اینکه تعامل با نمایندگان بر عهده وزرا است، شخصا نزدیکترین مسیر برقراری این تعامل را حضور در مجلس و دیدار مستقیم با نمایندگان به منظور پیگیری مطالبات فرهنگی حوزه‌های انتخابیه آنها‌ می‌دانم». وی با بیان اینکه سه‌شنبه هر هفته به همراه معاونان پارلمانی و حقوقی و برخی معاونان و دیگر به مجلس می‌آید تا در همان دیدارها مسائل را پاسخگو باشد، افزود: «خوشبختانه نمایندگان با تعامل مناسب با دستگاه بزرگ فرهنگ و ارشاد اسلامی شرایط بهتری را برای همکاری فراهم کرده‌اند». این عضو کابینه یازدهم دولت با بیان اینکه انگیزه‌های نمایندگان مردمی و دینی است، ادامه داد: «آنها برای ارتقاء و تقویت حوزه فرهنگ و هنر تلاش می‌کنند و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز به تعامل بیشتر و مستمر با نمایندگان تاکید دارد. به‌عنوان یک وزیر از دو مسیر متوجه مشکلات فرهنگی استان‌ها می‌شوم؛ یکی اداره امور استان‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مسیر دیگر از طریق نمایندگان است؛ بنابراین تجمیع این دو مسیر کمک بسیاری به روند تصمیم‌گیری می‌کند».
حال به نظر می رسد وزیر ارشاد با طرح این صحبت های دوستانه که قطعاً با واکنش مثبت نمایندگان مجلس همراه است، در تلاش است از راه تعامل به حل مشکل دو فیلم یاد شده بپردازد.

 تلویزیون در آتش اختلاف می دمد!
در این میان تلویزیون اما گویا علاقه ای به حل مشکل ندارد و بر طبل اختلافات می کوبد! گواه این مدعا گزارشی یک طرفه است که ۳۰/۲۰ هفته گذشته علیه وزارت ارشاد و اکران دو فیلم مذکور روی آنتن فرستاد. جالب آنکه بخش مهمی از این گزارش که بر روی صحبت های حمید نعمت ا… استوار شده، به سرعت از سوی این کارگردان تکذیب شد تا دست تولید کنندگان آن رو شود!
در این گزارش با پخش گزیده ای از صحبت های صالحی امیری که نمی توان با تکیه به یک اعتراض و قضاوت فیلمی را از پرده پایین کشید و در ادامه تصویری از صحن علنی مجلس، تلاش شد تا وزارت ارشاد و مجلس در تقابل با یکدیگر به نظر برسند. همچنین بخشی از صحبت های رئیس شورای صنفی نمایش و رئیس هیات مدیره خانه سینما در جریان نشست هفته پیش او با خبرنگاران هم ضمیمه گزارش شد تا این پازل «مقابل هم قرار دادن» تکمیل شود! جالب آنکه در این گزارش قسمتی از صحبت های حمید نعمت ا… در برنامه ای از شبکه آی فیلم برای حصول به نتیجه دلخواه ۳۰/۲۰ هم گزینش شده بود که واکنش منفی این کارگردان را در پی داشت.
حمید نعمت ا… در یادداشتی در این باره که در فضای مجازی منتشر شد، نوشت: «متاسفم که از صحبت هایم سوءاستفاده شده است. اول اینکه این مصاحبه مال قبل از زمان اکران فیلم «رگ خواب» بوده و ربطی به امروز و حواشی این روزها ندارد. زمانی که این مصاحبه انجام شد فیلم‌های مورد بحث این روزها اصلا اکران نشده بودند. دوم اینکه صحبت‌های من درباره کلیت سینمای ایران و یک نقد کلان بود، نه اشاره به یک یا چند فیلم خاص. سوم اینکه از نظر بنده بدترین نوع مدیریت فرهنگی، پایین کشیدن فیلم از پرده های سینماست. این عمل غیر مدنی، تاثیر منفی‌اش در فضای فرهنگی جامعه بسیار مخرب‌تر از هر فیلم مبتذل فرضی است. به نظرم اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس اینقدر خودشان را به اذیت و زحمت نیندازند. تشکل ها و جماعت پرتعداد دیگری به تعطیل کردن کنسرت‌ها و توقیف کتاب و پایین کشیدن فیلم از پرده‌ها و… مشغول‌اند!

 پایین آمدن از پرده با یک تلفن!
در این گیر و دار گفته شد که دو فیلم مذکور به دلیل شدت گرفتن موج انتقادها، آرام آرام در حال از دست دادن سانس هایشان هستند. از جمله پخش کننده «مادر قلب اتمی» این شبهه را مطرح کرد که با وجود فروش قابل قبول فیلم، برخی سینماداران به بهانه پایین آمدن کف فروش اکران آنرا متوقف کرده اند واین اقدام را مشکوک توصیف کرد. از سوی دیگر مدیر پردیس ارگ تجریش، یکی از سینماهای نمایش دهنده فیلم «مادر قلب اتمی» شایعات را رد کرده و دلیل این موضوع را پایان قرارداد اکران فیلم عنوان کرد.
مرتضی شایسته به ایلنا گفت: «این موضوع صحت ندارد و کاملا کذب است. طبق قانون هر سه شنبه سینمادارها در خصوص پایان اکران فیلم‌هایی که قراردادشان تمام می‌شود تصمیم می‌گیرند و از صبح چهارشنبه فیلم جدید را جایگزین می‌کنند». وی افزود: «در خصوص فیلم «مادر قلب اتمی» نیز همین اتفاق رخ داد. قرارداد اکران این فیلم در پردیس سینمایی ارگ تجریش به مدت دو هفته بود که در پایان روز سه شنبه ۲۰ تیرماه این قرارداد به پایان رسید و از صبح روز چهارشنبه طبق قانون شورای صنفی نمایش، فیلم جدید جایگزین شد».

 هفته سرنوشت ساز
با تمام این تفاسیر، هفته جاری با حضور محمد مهدی حیدریان، رئیس سازمان سینمایی در مجلس و در جمع اعضای کمیسیون فرهنگی تکلیف قطعی دو فیلم یاد شده روشن خواهد شد.
این در حالی است که فروش کلی فیلم حامد محمدی پس از سه هفته از مرز سه میلیارد تومان گذشته است و «مادر قلب اتمی» هم در ششمین هفته اکران خود تنها یک میلیارد و دویست میلیون تومان فروخته است. با این حساب می توان به افزایش فروش «اکسیدان» همچنان امید داشت؛ هر چند ساخته علی احمدزاده بی تردید با افت فروش و از دست دادن سینماهایش، به احتمال فراوان خود به خود در هفته جاری از چرخه اکران خارج خواهد شد تا دست کم باری از روی دوش مسوولان سینمایی کشور برداشته شود.