چرا خطر همه‌گیریِ جهانی یک بیماری بیشتر شده است؟
گاهی اوقات تنها یک عطسه یا سرفه نه تنها می‌تواند زندگی فرد را تغییر دهد بلکه زندگی همه اطرافیان را برای ماه‌ها یا حتی سال‌ها تحت تاثیر قرار می‌دهد و حتی به همه‌گیری جهانی بیماری تبدیل شود.
دلایل متفاوتی وجود دارد که بر اساس آنها امروزه بشر بیش از گذشته در معرض همه‌گیر شدن یک نوع بیماری قرار دارد. در بسیاری از موارد افراد نزدیک به بیمار بیشتر در معرض خطر هستند اما همیشه این خطر محدود به نزدیکان بیمار نمی‌شود.
کارشناسان سلامت عمومی معتقدند اکنون بشر بیش از تجربه‌های پیشین خود از شیوع گسترده و همه‌گیر شدن جهانی بیماری‌هایی همچون سارس، آنفلوآنزای خوکی، ابولا و زیکا در معرض خطر قرار دارد. در مدت زمان همه‌گیری ابولا در سال‌های ۱۶-۲۰۱۴ بیش از ۲۸ هزار نفر آلوده شدند و بیش از ۱۱ هزار تن بر اثر آن جان خود را از دست دادند.
همچنین تا دهم مارس سال جاری، ۸۴ کشور جهان انتقال ویروس زیکا را گزارش کرده‌اند. این بیماری در دهه ۱۹۴۰ کشف شد اما اولین شیوع آن در سال ۲۰۰۷ در مجمع الجزایر میکرونزی در اقیانوس آرام رخ داد.
در هر زمانی، ظهور آلودگی و عفونت غیر قابل انتظار و بزرگی آن بی‌سابقه است و جهان را در برابر خود آسیب پذیر می‌سازد. کارشناسان بر این باورند که مورد بعدی شیوع بیماری، بشر را شگفت زده خواهد کرد و لازم است در برابر آن آمادگی داشته باشیم.
«جیمی ویتورث» پرفسور سلامت عمومی بین المللی در دانشکده بهداشت و طب استوایی لندن گفت: اکنون ما در جهان همچون یک کشور ضعیف از نظر وضعیت ایمنی هستیم. همچنین وجود سیستم‌های سلامت و اقتصادهای ناپایدار از این امر حکایت دارد که از وضعیت ایمن بسیار دور هستیم.
بیماری‌های عفونی به مرزها توجهی ندارند. سازمان جهانی بهداشت (WHO) هر ماه نسبت به وقوع صدها مورد شیوع محدود بیماری‌ها هشدار می‌دهد که اطلاعات آنها برای پیش‌بینی احتمال وقوع یک مشکل بزرگتر مورد بررسی و استفاده قرار می‌گیرد.
به اعتقاد کارشناسان، بسیاری از جنبه‌های زندگی مدرن، بشر را در معرض خطر قرار می‌دهد اما چرا اکنون خطر همه‌گیر شدن جهانی یک نوع بیماری بیش از گذشته است. در زیر به مواردی که روی این موضوع تاثیرگذار هستند اشاره شده است:
افزایش جمعیت و شهرنشینی: حقیقت زندگی شهری این است که افراد در فضاهای شهری هنگام غذا خوردن، کار کردن و جابه‌جایی به یکدیگر نزدیکتر هستند. این شرایط احتمال را برای گسترش بیماری‌ها از طریق هوا، پشه یا آب آلوده بیشتر می‌کند.
ورود به محیط های جدید: با رشد جمعیت، میزان فضا و زمین مورد نیاز برای سکونت افراد بیشتر می‌شود و جمعیت به سمت مناطقی پیش می‌رود که پیش از این غیر قابل سکونت بوده است. در این فضاهای جدید افراد در تماس با حیوانات و آلودگی‌های بیشتر قرار می‌گیرند.
تغییرات اقلیمی: شواهد نشان می دهد تغییرات اقلیمی، موج گرما و وقوع سیلاب‌های متعدد را به دنبال دارد که شرایط را برای شیوع بیماری‌های ناشی از آب آلوده همچون وبا فراهم می سازد. سازمان جهانی بهداشت برآورد کرده است بین سال های ۲۰۳۰ تا ۲۰۵۰ تغییرات اقلیمی موجب مرگ ۲۵۰ هزار نفر دیگر در سال بر اثر گرما، سوء تغذیه و شیوع بیماری‌هایی همچون مالاریا می‌شود.
افزایش سفرهای جهانی: به گفته محققان با افزایش تعداد سفرها افراد آسیب پذیرتر می‌شوند. بررسی‌ها حاکی از آن است که در سال ۲۰۱۵ تعداد ورود توریست‌های بین‌المللی به رکورد یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون مورد رسیده که ۵۰ میلیون بیش از رقم ثبت شده در سال ۲۰۱۴ بوده است. افزایش سفرها به شیوع بیشتر عفونت‌ها و آلودگی‌ها کمک می‌کند.
درگیری‌های داخلی: در صورتی که کشوری درگیر ناآرامی‌های داخلی باشد، توانایی برای کنترل مشکلات فزاینده و ناگهانی همچون شیوع بیماری می تواند مردم آن کشور را به زانو درآورد و شرایط رشد عفونت را فراهم سازد. شیوع بیماری‌ها می تواند کشورها را کاملا فلج کند. به طور مثال در پی شیوع بیماری ابولا در سال ۲۰۱۴ سه کشور سیرالئون، گینه و لیبریا در آستانه فروپاشی قرار گرفتند.
کمبود پزشک و پرستار در مناطق شیوع بیماری: علاوه بر ضعف سیستم سلامتی کشورهایی که مستعد شیوع بیماری هستند از تعداد پزشک و پرستار لازم برای درمان بیماران برخوردار نیستند.
اطلاع رسانی سریع: در عصر اطلاعات، سطح جدیدی از ارتباطات سطوح جدیدتری از ترس و فضای گسترش آن را به وجود می آورد. اگرچه در دوره ای اکثریت موارد شیوع بیماری‌ها به افراد دور از کانون اصلی اطلاع رسانی نمی‌شد، امروزه مردم از آگاهی بیشتری برخوردارند و به اطلاعات شفاف و دقیق تری نیاز دارند.
به گزارش شبکه خبری CNN، به گفته کارشناسان شکل‌دهی اطلاعات و انتشار آنها توسط افراد متعدد به وسیله امکانات و ابزار امروزی می‌تواند روند پیام رسانی و آنچه که افراد می‌خوانند و باور می‌کنند را تغییر دهد. این روند اگرچه تماما بد نیست اما می‌تواند مسیر انتقال اطلاعات را تغییر داده و در نتیجه به بروز ترس بیشتر منجر شود.
