وقتی برای سازگاری با تغییر تلاش می‌کنیم!
تریتا نیوز /سمیرا سرایلو-اختلال سازگاری چیست؟اختلال سازگاری به وضعیتی گفته می‌شود که در آن فرد با سختی در مواجهه با تغییرات یا فشارهای زندگی روبرو می‌شود. مهاجرت به شهری جدید، تغییر در روابط عاطفی، یا شروع شغلی تازه تنها نمونه‌هایی از موقعیت‌هایی هستند که می‌توانند منجر به اختلال سازگاری شوند.
برای بیش از ۵۰ سال، متخصصان سلامت روان از این اصطلاح برای توصیف افرادی استفاده کرده‌اند که در کنار آمدن با یک موقعیت استرس‌زا دچار مشکل هستند. این اختلال از رایج‌ترین تشخیص‌های حوزه سلامت روان است و می‌تواند در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان دیده شود. تحقیقات نشان می‌دهد حدود ۱٪ از جمعیت در هر زمان ممکن است دچار این اختلال باشند.
علائم اختلال سازگاری
بر اساس آخرین نسخه از کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، معیارهای تشخیص اختلال سازگاری شامل موارد زیر است:• بروز علائم روانی یا رفتاری در پاسخ به یک عامل استرس‌زای قابل‌شناسایی، ظرف مدت سه ماه پس از شروع آن• این علائم باید از نظر بالینی معنادار باشند، که این معنا از یکی یا هر دوی موارد زیر به دست می‌آید:• ناراحتی شدید و نامتناسب با شدت یا ماهیت عامل استرس‌زا• اختلال چشمگیر در عملکرد اجتماعی، شغلی یا سایر حوزه‌های مهم زندگی این علائم نباید بیش از ۶ ماه پس از پایان عامل استرس‌زا ادامه داشته باشند. همچنین نباید به‌عنوان واکنشی طبیعی نسبت به سوگ یا فرهنگ فرد تلقی شوند و نباید با سایر اختلالات روانی مانند افسردگی یا اضطراب قابل تشخیص باشند.پزشک یا روان‌درمانگر ممکن است مشخص کند که اختلال سازگاری به یکی از انواع زیر تعلق دارد:• با خلق افسرده: احساس غم، اشک‌ریزی یا ناامیدی برجسته هستند• ترکیب اضطراب و افسردگی: نشانه‌هایی از هر دو حالت دیده می‌شود• با اختلال در رفتار: تغییرات رفتاری مانند پرخاشگری یا بی‌انضباطی غالب است• ترکیب اختلال هیجانی و رفتاری: هم علائم هیجانی (مثل اضطراب و افسردگی) و هم اختلالات رفتاری دیده می‌شوند• نوع نامشخص: واکنش‌های ناسازگارانه‌ای که در هیچ‌کدام از گروه‌های بالا قرار نمی‌گیرند
اختلال سازگاری همراه با اضطراب چیست؟
در این نوع از اختلال سازگاری، علائمی مثل نگرانی، عصبی بودن، بی‌قراری یا اضطراب جدایی دیده می‌شود.نمونه‌هایی از موقعیت‌هایی که ممکن است باعث بروز این اختلال شوند:• کودکی ۶ ساله به شهر جدیدی نقل‌مکان می‌کند و در مدرسه رفتار پرخاشگرانه و بچگانه نشان می‌دهد.• دختری ۱۰ ساله پس از طلاق والدینش افت تحصیلی پیدا می‌کند، غمگین است و تمرکز ندارد.• دختری ۱۸ ساله به خوابگاه دانشگاه می‌رود و دچار اضطراب، دلتنگی و انزوای اجتماعی می‌شود.• مردی شغلش را از دست می‌دهد و چند ماه بی‌انگیزه و بی‌تلاش می‌ماند.• زنی خانه‌اش را در آتش‌سوزی از دست می‌دهد و دچار غم و اضطرابی شدید می‌شود که بر عملکرد کاری‌اش تأثیر می‌گذارد.
دلایل بروز اختلال سازگاری
اختلال سازگاری می‌تواند ناشی از یک حادثه ناگهانی (مثل ازدواج، اسباب‌کشی، تغییر شغل یا بلایای طبیعی) یا فشارهای مزمن (مثل راه‌اندازی کسب‌وکار یا ورود به دانشگاه) باشد.نکته جالب اینکه همه افراد در برابر استرس واکنش یکسانی ندارند؛ حتی در مواجهه با یک رویداد مشابه، برخی دچار اختلال سازگاری می‌شوند و برخی دیگر نه.عواملی که ممکن است در ابتلا نقش داشته باشند:• تجربیات گذشته: تجربه‌ی استرس زیاد در دوران کودکی ممکن است خطر اختلالات روانی در بزرگسالی را افزایش دهد• شرایط زندگی سخت: اگر فرد در زندگی روزمره فشار زیادی را تحمل کند، ممکن است تاب‌آوری‌اش در برابر یک تغییر دیگر کاهش یابدآیا ممکن است هم‌زمان افسردگی و اختلال سازگاری داشته باشیم؟بله. داشتن مشکلات روانی پیش‌زمینه‌ای مانند اضطراب یا افسردگی می‌تواند خطر ابتلا به اختلال سازگاری را افزایش دهد.چگونه اختلال سازگاری تشخیص داده می‌شود؟هیچ آزمایش مشخصی برای تشخیص این اختلال وجود ندارد. پزشک یا روان‌درمانگر با مصاحبه و ارزیابی علائم، تشخیص را انجام می‌دهد.در ابتدا، ممکن است پزشک آزمایش‌های فیزیکی انجام دهد تا علت جسمی برای علائم شما را رد کند. سپس ممکن است به روانشناس یا روان‌پزشک ارجاع داده شوید.روان‌درمانگر ممکن است فرم‌هایی برای ارزیابی کامل‌تر ارائه دهد و درباره شرایط استرس‌زا و علائم شما مصاحبه انجام دهد. (گاهی خود فرد متوجه علت استرس‌زا نیست.)بر اساس اطلاعات به‌دست‌آمده و راهنمای DSM-5، تشخیص نهایی انجام می‌شود.درمان اختلال سازگاریبسیاری از افراد با درمان، بهبود قابل توجهی پیدا می‌کنند و می‌توانند راحت‌تر از موقعیت استرس‌زا عبور کنند. درمان معمولاً شامل روان‌درمانی، دارو یا ترکیبی از هر دو است.
روان درمانی
معمولاً اولین انتخاب درمانی است. نوع درمان بسته به مهارت درمانگر و نیازهای فرد تعیین می‌شود. روان‌درمانی می‌تواند:• حمایت عاطفی فراهم کند• به فرد مهارت‌های مقابله‌ای سالم بیاموزد• راهکارهایی برای مدیریت استرس ارائه دهد• به اصلاح عادات نادرست کمک کنددر مواردی ممکن است از خانواده یا شریک زندگی فرد نیز برای حضور در جلسات دعوت شود. مشاوره خانوادگی می‌تواند در حمایت بهتر از فرد مؤثر باشد.دارودر صورت وجود علائم شدید افسردگی یا اضطراب، داروهایی مانند ضدافسردگی‌ها یا ضداضطراب‌ها ممکن است تجویز شوند. معمولاً این داروها موقت هستند، اما تغییر یا قطع آن‌ها حتماً باید زیر نظر پزشک انجام شود.راهکارهای مقابله‌ایاگر احساس می‌کنید نتوانسته‌اید بعد از یک رویداد استرس‌زا به حالت عادی برگردید، راهکارهایی برای افزایش تاب‌آوری وجود دارد:• تفریح و سرگرمی: فعالیت‌های لذت‌بخش استرس را کاهش می‌دهند. برای خودتان وقت اختصاص دهید.• مراقبت از خود: خواب کافی، تغذیه سالم و ورزش منظم را فراموش نکنید.• مقابله سالم با استرس: مثلاً گوش دادن به موسیقی، مدیتیشن یا قدم زدن• پرهیز از عادت‌های ناسالم: پرخوری، مصرف الکل یا رفتارهای پرخطر فقط مشکلات جدید ایجاد می‌کنند• حمایت اجتماعی: با دوستان و خانواده در تماس باشید. گروه‌های حمایتی (حضوری یا آنلاین) نیز مفید هستند• حل مسئله فعالانه: کارهایی که باعث استرس‌تان می‌شود (مثل تماس تلفنی دشوار یا قبض‌های عقب‌افتاده) را به‌موقع انجام دهید تا اوضاع بدتر نشوداگر به‌تنهایی از پس احساسات خود برنمی‌آیید، با متخصص سلامت روان صحبت کنید تا راهکارهای مناسب را دریافت کنید.
سخن پایانی
اختلال سازگاری چیزی است که بسیاری از افراد در طول زندگی تجربه می‌کنند. این اختلال نشانه ضعف نیست. اگر دچار آن شدید، خودتان را سرزنش نکنید. در عوض، به سلامت روان خود اهمیت دهید و در صورت نیاز کمک حرفه‌ای بگیرید.
